Maite dut ... antzerkia

Antzerkian ibili nintzeneko garaietan gauza anitz ikasi nituen. Ene burua posizionatzen beste taldekideekiko, besteen entzuten, nehor ez begi bistatik galtzen. Eta aitortzen dut irakasle lanetan nabilelarik orduan ikasiek balio izaten didatela oraindik.

Hizkuntzen irakaskuntzan ariketa eta egimolde anitz oinarritzen dira antzerkiaren munduko tekniketan. Ikasleei eginarazten zaizkienak batez ere baina ez bakarrik. Ba ote da irakaslerik erran lezakeenik ikasgelan sartzen denean ez dela beste pertsona bat senditzen? Ni beti hala senditu naiz. Klasean naiz, Bea deitzen naiz, baina jada ez naiz hurbilekoek ezagutzen duten baina ikasleek sekulan gutxi ezagutuko duten Bea. Beste bat naiz. Ikasleek ikusten duten Bea hura. Eskizofreniaren mailakoa eman lezake, baina ni horrela egon naiz gustura hainbat taldetan eta permititu izan dizkiot ene buruari lau pareta horien artean beste gisaz egin ez nitzazkeenak.

Maite dut komunikatiboa... baina ez bakarrik...

Duela zenbait aste, galdetu zidaten idaztea (frantsesez) gaurko egunean erabiltzen ditugun hurbilpen pedagogikoez hizkuntzen irakaskuntzan (helduei), Europako Markoak (EEM) ekarri berritasunez eta horiek nola islatzen ziren gure inguruko irakaskuntza ereduetan. Gogoeta hori euskarara itzultzea eta hemen jartzea erabaki dut, probetxurik izan edo ez, bederen ez dadin gal. Halere ez nezake erran ea EEMk ekarri dituen egimolde hain berriak.

Ez nintzen idatzi nuenaz hain kontent, baina momentukotz eman dezakedan maximoa denez, horretan utziko dut, geroago behar bada moldatzeko. 

Herriko etxea eta biok, euskaraz

Eguberri bezperan berri ona iduritu zait Euskal Herrian Euskaraz taldeak bultzatuko duen ekimen berriaren iragarpena. “Herriko Etxea eta biok, euskaraz”.
Izan ere urteak daramazkigu orain hizkuntz politika baten lehen urratsetan iparraldean eta bitartean bizi sozial eta batez ere bizi publiko-administratibotik doi bat bazter gelditzen da erabilpena.

Ezin da erran ez dela arloa kondutan hartzen. Ez baita arras hala. Azken urteetan hamarka igorri izan dira hainbat lekuetan langileak euskalduntzera eta lana euskaraz egitera trebatzera. Bizkitartean, herriko etxeetako zerbitzuetan ez da formakuntza eta ikaskuntza guzi horien probetxu ateratzen lortu oraindik eta ene iduriko behintzat, indar gutxi egin dira alde horretara, esplizituki eta formalki, ez bada kasu zenbaitetan baina neholaz ere dinamika bateratu batez. 

Euskaraz? (18)

-“ Bai, gure haurrek aipatzen zaituzte maiz! Nire ustez, beldurtzen dituzu. Beti euskaraz aritzea galdegiten baitiezu.”

Maite dut... bizitzea

Orain dela urte pare bat, galdetu izan zitzaidan iritzi bat transmisioa eta euskarari buruz. Gauzak ez nituen hain argi seguraski, nihaurk galdera gehiegi nituelako.
Duela zenbait aste, parada izan nuen Xamar-rekin mintzatzeko eta gogoeta izigarri interesgarria plazaratu zidan kulturaren transmisioaz eta eragiten zuen motibazioaz ikasleengan. Pena izan nuen berekin ez kontestu egokiagoan gertatu izana sakontzeko. Beste behin izan beharko du. Hortik landa, aitortzen dut, segitu dut bere hitzekin itzulika: kultura eta kultur eduki eta espresioen erakaskuntzaz, hizkuntzaz, motibazioaz eta norberaren identifikazioaz hizkuntza eta orohar komunitate batekin.

Galerak eta selekzio naturala

Diotenez, organo militarrek badute haiengana hurbiltzen diren kideen galeraren kontzientzia eta onartutzat dute: armadan engaiatzen diren kideak galduz joanen dira. Ez da ofizialki aitortzen den gauza baina ehun pertsona engaiatzen badira, seguraski, hainbat ez dira sekulan militar izatera helduko. Zenbat? Auskalo, %20, %40. Zergatik? Fisikoki edo psikologikoki ez direlako gai, etsituko direlako, autoritatearen onartzeko arazoak izanen dituztelako, nik dakita. Gero, militar izatera heltzen diren horietarik ere zenbait “galduko” dira: frentean hilen direlako, hegazkinera igan gabe lerratu eta elbarriturik geldituko direlako, nik dakita. Diotenez, azken hauen kopurua %4ekoa edo da. Gutxi denez ala ez, ez zait gehiegi inporta. Aldiz, ontzat emana den gertakaria da. Horrela da. Batzuek selekzio naturala deituko diote.

Maite dut... ezjakintasuna

Ideia errotua da baina ez inozentea, gure gizarte modernoetan, langile eta pertsona orok “konpetentea” izan behar duela, kulturaz jantzia, gaitasunez josia eta jakintza intelektual garatuarekin, hauek dira preziagarriak diren kalitateak nahi bada segurtatu ongi gobernatuko dela langilea bere zereginetan. Baina pertsona baten lanerako gaitasuna neurtzea bakarrik dauzkan konpetentziengan oinarrituz, tronpatzea da, ikuspegi administratibo hutsera mugatua baita. Oroz gainetik, hutsala da bere lana sorkuntza izatea espero bada eta ez lan tekniko hutsa.

Azken klaseak eta prestaketa.

"Ce que l'on conçoit bien s'énonce clairement. 
Et les mots pour le dire arrivent aisément."

Nicolas Boileau

Pluralean, noski. Azken klasearen kondaketa, nireganik ikuspegi doi bat hertsi eta sinplista izatea zitekeen eta arazoaren zabaltasuna ez zukeen ikusten utziko. Zeren, bistan dena, orain ere ukan baititut arazoak. 1998ko buruilaz geroztik, gauza anitz aldatu dira. Beste garai batzuk, beste galdezketa mota bat. 

Lehen klasea eta prestaketa

Titulutza ezar nezakeen "Maite dut...lehen kurtsoaren prestaketa", usaizko ataleko beste artikuluak bezala. Baina ez da hala. ez bainuen batere maitatu ene lehen kurtsoa.

Zerbitzu publikoa

Ikasturteak joaki dira eta ondokoak heldu eta denak antzekoak iduritzen zaizkit jada, sartze oro gertatzen diren arrangurek elkarren egite handikoak diren heinean.

Aste honetan publiko egin ziren Euskararen Erakunde Publikoak euskalgintzari zuzendu fondoak nola erabiliak izanen ziren, hau da euskararen transmisio, erabilera eta sustapenean dabiltzan erakundeek zenbat diru eskuratuko duten 2013. urte honetan urteko jarduera aitzina eraman ahal izateko.
Biharamunean berean euskararen eragileen arteko Konfederazioak bere iritzia plazaratzen zuen. Titularretan agertzen den bezala “kexu” da.

Filippetti komisioa

Aste honetan, aipamen bat merezi duen lan bat publiko egin da.
Aurélie Filipetti Kultur ministroak mandatu zuen Komisioak (lurraldeko hizkuntzen egoera eta hizkuntza politikan eman behar norabideen berri jakiteko) bere lanaren txostena itzuli du. Txosten horren oinarrian, hainbat ikerlan  baita hizkuntza gutxituen arloko hainbat eragilerekin egin elkarrizketak daude.
Txostenari begi bat eman nahi liokenak hemen du.

Eztakixut bate

Informazio galdetzera agertu zitzaigun bat, extralurtarra:

• Nahi nikexu, ta, eskuara ikasi. Bon, eskuara ona, behar bezalakoa, alo. Nik ez baitakixut bate! Orai erretretan nizala, denbora badixut. Bestenaz ez baitirot kaxeta berri horietarik bakarra ere leit!
• (...)
• ... Eeez, ez nazaxula sar gorako klase batean! Ez araiz! Hasiko nuxu lehen urtean! Hola ari nuxu bena hitzak ez baitakizkit bate eta oino ere nuxu sekulan “berboak” -eta ikasi gabetarik. 
• Badakizu behar bada hobe baizik ez duzula? 

Zanpez berriz sesitu nintzen. Segunda batez ez dakit zer pasatu zitzaidan burutik momentu hartan, akidura, ikasturte ondarra, gibelapenik ez aski, gehiegi, ez dakit.

Eztakixut.

Euskaraz (17)

... Ukazioa eta minorizazioa, estres linguistikoa eta ondorioak. 

Bizpahiru asteetarik behin, asteazken arratsaldez, haurrekilan noa Baionako mediatekara, ama on guziek bezala ene baitan barna desiratzen dudalako ene haur maitagarri eta airosek kultura eta jakintza pixka bat kontsumi dezaten, edozein kultura eduki, edozein moldetan, ahal dela euskaraz. Gauzak zer diren ez da beti euskaraz egiten ahal guzia, beraz aitortzen dut maiz liburu bat edo beste heltzen zaigula etxera... frantsesez. Baina tira.

Ekainak 15

Biarritzera hurbiltzekoak dira bidaia sufritutik ehundaka iheslari.  Itzuliak eta aldi berean ez arras oraindik. Ilunabarrez ortzemugari so harietan pausaldian dauden ainaren gisara. 

Kantxakoak

Ezaguna eginen zaigu anitzi sentsazio hori, kantxakoa, nahiz ez sekulan neholako pilota plazara hurbildu izana jokalari gisa. Metaforikoki diot bistan dena, momentu eta gertakari anitzen parekoak, batez ere jendeaurrean agertze edo hitzartzeetakoak bezalakoak baititaizke jokolariek une horietan dituzten bizipen eta burutazioak.
Pilota lekua, gure buruak jende aitzinean jartzeko ororen gisan, aparta izaten da: lekua eta denbora deus gutxitara dakarzki, jokolaria argitan utziz bere on-gaitz guziekin.

Euskara hitzarmenen menpe

Batzuetan egoten gara pentsatzen hizkuntzen aldeko legeek zertarako balio duten ? Horretan jakitun direnek erraten dute : « baliatu sistema honek dituen hutsuneak existitzeko, orain arte bezala segi. Etorriko balitz beste egoera bat, zurruna izan daiteke ezustean ». Pentsa daiteke, lege sistema trabagarria izan daitekeenez, hobe dela lege txarra baino legerik gabe egotea. Bestalde, leku batzuetan hizkuntza legeek 40 urte bete dituztenean, begi bistakoa da sistema legislatiboak duen muga. Legerik ez den lekuetan badakigu, ezagupen bat, dena izanik ere, beharrezkoa dugula.

Erabilera planak: biharamunak

Duela gutxi edo aski urte bat eta erdi, Pirineo Atalankikoetako KOntseilu Orokorreko Baionako antenan, iragartzen ziguten euskararen erabilera plana antzeko bat martxan ezarriko zutela.
Zerbitzuz zerbitzu, arloz arlo eta langilez langile, garai egin ziren diagnostikoak.
Erabaki batzuk hartu ziren eta helburuen betetzeko batez ere formakuntza planak martxan eman.

Garaian, sekulako ilusioarekin hartu nuen berria eta kondatu nuen hementxetan.

Geroztik denbora iragan da eta nehork ez du honen berri komunikatzen. Diotenez, aitzina egin du, diotenez zerbitzu buruek trabak jarri ez baina zaila gertatu zaie gauzatzea, diotenez arduradunen errotazioak lanak berantean ezarri ditu.
Diotenez gauza andana baina nik ez dut ikusi nihun horren inguruko komunikaturik.

Agian ez delako deus komunikatzeko?
Diotenez, iniziatibaren eramalea beste lan eta ardura batzuetara deitua da. Ordezkaria, diotenez, jandanik aurreikusia eta hau ez batere euskararen aldekoa.

Domaia da, azken batean. Izigarriko sorpresak hartzen ditut maiz eta sinesten dut holako gauzetan inozenteki.
Azken egunetan beste entitate batzuetan erabilpen plan gisako batzuk martxan eman nahi direla entzuten da. Ni, beti bezala, niziki baikor naiz, konbentziturik gure hutsetatik ikasten dugula, sinesten dudalako egun oroz gauzak aitzina atera daitezkeela. Eta beha naiz, ea noiz jakinaraziko diren bide ofizialetatik, zein diren entitate horiek eta zein diren hartuko diren neurri eta bideak.

Maite dut ... brikolatzea

« Irakasle horrek brikolatzen du ». 

Holakoak entzuten ditugu maiz eta ez dakit beti zer pentsatu horretaz. Aldi berean zer da brikolagea? Bere horretan ba ote dut zerbait txar? Badu onik ere? Gaiaz han eta hemen atxeman ditut gauza batzuk, serendipitatea lagun noski, eta doi bat argiago dut orain.

Nola ulertu behar da ohar hori ? Pentsatu behar ote da irakasle hori auher bat dela ? Ipurterre bat ? Errebelde bat ? Ahalik eta gutxien egiten ibiliko dena ?

Maite dut … zaila delarik

Badut talde bat itzulpena lantzen duena, laneko dokumentuak, dibulgazioa egitekoak, denetarik. Lan bat hasten dugunean klasean, bereziki testu nahiko konplikatu baten itzulpena egitean, ikasleak abisatzen ditut zaila izanen dela eta hor, harrigarria, pasatzen dugun tartea elkarrekin lan egiten ez da batere berdina izaten.

Zailtasunaz abisatu ditut. Badakite.

Ez gara profesionalak, baina zer? Egitekotan gauzak ontsa egiten ditugu guk ere.
Testua hartu dugu, irakurri, izen bereziak eta terminoak isolatu, korapilotsuak diren itzuli eta pasarteak azpimarratu lehentasunez tratatzeko. Bapatean gure kontzentrazioa eta intentzioa komunak dira.

Internazionalismoa da?

Azken hilabeteetan, agian Deiadar efetuarengatik neurri batean, Frantziako beste hizkuntza gutxituetako hainbat egitura eta jendeekin harremanetan egoteko parada izan dut. Ez nahi bezainbat denboraz eta ez nahi bezainbat gogokoak nituzkeen gaietan sakontzeko. Alabaina harreman batzuk bederen badira eta biziki atsegina da. Batez ere, inpresio hori egoera berean bizi diren beste langile batzuena, baldintza berdintsuetan, ipar berarekin eta gogotsu, tirahalan baina harremanetan aritzeko nahi argiarekin.

Parte hartzeaz

« Parte hartzea aztergai » izan zen iragan udan UEUk antolatu ikastaroetarik baten izenburua.
Urte guziz, uda heltzen denean ikastaro bat edo beste egiten dut eta aurten honetara joan nintzen. Ez dakit zer espero nuen, gaia interesgarria iduritu zitzaidan hasteko, seguraski orduan frango entzuten zelako honetaz, parte hartzea, auzolana eta horrelako gaiak frango modan izanki. Berria den zerbaiten kutsua hartu nion, sistema demokratiko guzien oinarrira joatearen hori berpiztea, ez dakit. Eta garaian denbora ere atxeman nuen, nahiz idaztekoa gelditu zaidan geroztik.

Abertzaletasunaz

"Abertzale izatea zer da?" 

Hau izan zen Enbata agerkaritik luzatu zidaten gaia, iparraldeko mugimendu abertzaleak 50 urte betetzen dituenez, gaurko abertzaletasunari edo abertzale izateko molde eta ikuspegi desberdineri buruzko gogoeta bultzatu nahian.

Loratzen direnean amulak

... gauza nola gertatzen diren, gaur zaizkit amulak agertu non nahi lilitan; ibilki ginela bazter guziak emokaturik ziren.

Aberri egun honetan justu xuxen.
Gogora nola ez daiteke jin Etxamendiren kantua? Eni beti hola gertatzen zait.
Ez da atzokoa baina gaurkoarekin bat egiten segitzen du. 

Urrun gatibaturik direnentzat eta orainokoan nehun segitzen duten poetentzat ere.

Herri bat

Azken denboretan, bereziki kontestu « berriak » direnetik, han eta hemen loratzen dira ipar eta hego, gure herritasunari buruzko analisiak. Aitortuko dut, ez dakidala nola hartu behar ditugun eta zer egin, anitzetan batzuen profilaren egitetik eta konstatazio subjektiboetatik haratago ez dutenean neholako ondorio eta aldaketarik planteatzen, hots ez dutenean bilakaera potentzial baten pista konkreturik proposatzen alde batera edo bestera. 

Herri bat garela segur baina aitzinekoen argira,  guhaurren gatibu.

Jon Anza

Gaurko JPBk gai bat berriz ekarri du gogo guzietara eta barneak berriz ere irauli dizkit.
Oroitzapen zenbait baditut, oraino argiak, denak atseginak.

Etiketatzea

Hego Euskal Herrian hizkuntzaren normalizazioan azken urteetan biziki modan izaten da ziurtagiriak banatzea, mota eta kolore guzietakoak, eragileei, euskaraz egiten dutenaren araberakoak, lantokietan eta dokumentazioan agerian ezartzen dituzte fierki.

Bitxiki Ipar Euskal Herrian, horrelakoak ez dira agertzen. Badirudi neke ere dela horiek moda ezartzea. Banatzen den « euskararen label » bakarretarik bat da Bai Euskarari eta nere iduriko mugak erakusten ditu hainbat aldetatik: duela urteetako kontua baita alde batetik, baina bestalde batez ere iniziatiba popularra izaten delako eta eragile pribatuak hunkitzen dituelako, beraz, berez, borondate onarekin ari direnak. Betiko bolontarismo horrekin jokatzen du eta babes gutxirekin iduritzen zaidanez.
Pentsatzen dut hizkuntz politika arduradunak doi bat hozpilak direla gaiarekin, berek jakinen dute zergatik, eta bide horretan ausartzea eta konkretisatzea zaila zaiela.

Maite dut... ispilu efetua

Bihar banoa klasera eta « ispilu efetua » testatzeko eguna izanen da. 
Noiztenka ordezkapen bat egiten dut ikastalde batean : ikaskideak maila apalekoak dira, normal den bezala, komunikatzeko maila eskasa duten euskaldun multzo bat. 

Euskaraz? (16)

-" ... eta hizkuntza horretan ari zirelarik, segur zira besteak ontsa ulertzen duela erraiten diozuna? "

#scud
Elebakartasunaren desmasiak.

Ikastola burges eskola

Lasai. Ez naiz marraren bestaldera pasa oraindik.

Zein da holakorik behin ere entzun ez duena ?
Ateraldi ausarta bezain faltsua dudarik gabe. Bizkitartean, egirik ere baduena.
Alaina, haurrak ikastola batean ezartzeak salatuko ditu zure xede eta ideia pertsonalak, zure bizi proeiktua. Normalki, zeren hori ere baititaike frango aldakorra izatea. Hortik hara haurra ikastolan ukaiteak suposatzen du bestalde :

Korf ha korf

Bizirauteko, hizkuntza batek behar ditu denak erran, aipatu eta ahalmen hori ukan. Arlo batzuetan baldin badira gauza batzuk ezin erranak edo ez direnak gehiago erraiten, gai horien aipatzeko hitzak galtzen dira, bide beretik hizkuntza hori « hiltzen » da, hitz horiek hilak dira eta berreskuratzeko izugarriko indarra eskatuko lukete.

Euskaraz? (15)

Baiona eta Angelu artean, N10aren bazterretan gaindi, azken urteetan loratu saltegi, ostatu, jatetxe eta abarretan gaindi pasatzen bazarete, zenbait lekutan, bitxiki, erran dezadan nehork kanpainarik egin gabe, ikusiko dituzue barne seinaleak hizkuntza bat baino gehiagotan : frantsesez, ingelera edo gazteleraz (horrarte, normala) eta euskaraz ere berdin (hau ez da hain normala).

Zuen baitan haziko da orduan poz ikaragarria, lekuko hizkuntzan ere ikusiz pankarta munttoak eta eguneko menuak !! Euskararen berreskurapenean pausoak aitzina ematen direlakoaz segur egonen zarete bapatean eta Eneko Bidegainek deitoratzen zuen « Amatxiren konfitura » iragantzat, Historiako detailetzat emanen duzue, hop !

Alegrantziak iraunen dizue toki hortako jabe, arduradun edo dena delakoari hitz egin arte, hark argituko baitizue laster guzia :

- La signalétique ? Oui, on la met en basque aussi. On a beaucoup de basques espagnols qui viennent le weekend et les jours fériés et puis... Pour eux c'est pratique ! Sinon ils comprennent rien !
- Mais il y a aussi une version en espagnol !?
- Oui, mais, bon... En espagnol. Mais en basque aussi. Il faut bien ! 

Ez zarete luzatuko, durduzaturik egonen baitzarete jada. Inozenta banda zuek !
Jakintza popularrak dion bezala, iparraldeko euskalduna elementu aurkigaitza da, gainera, pobrea baino, zuhurra da : moltsa ateratzeko hizkuntz kriterioen parioa ez liteke nahikoa, ez luke merezi izerdirik botatzea.
Aldiz, euskara sartuz paisaian, hain nazionalistak eta beren hizkuntzari atxikiak diren vasco-espaniol diruz okituen kasuan (jakintza popularrak dio, beti e!), estres linguistikoa saihestuz, segurtatzen da diru gastatzeko zaluagoak izanen direla. Efikazitatea. 

Nola neurtu egin bidea?

Nola neurtzen da egin den bidea, bilakaera bat? Zertan agertzen da egindako bidea? Euskararen ikastea eta euskararen lekua nola aldatu den frogatzeko, ba ote da helduen euskalduntzean den eskaintzari begiratzea baino argigarriagorik?

Urte berriak gau eskoletara ekarri zituen berekin zenbait ikasle berri. Ahatik ez edozein: esperientzia pilotoen sailean kokatuak baitziren hauek, frantses funtzio publikoko langileen formakuntza kutxa nazionalak burutu nahi izan duena, komunzki CNFPT deituak, euskarazko formakuntza bere katalogoko eskaintzen artean euskara ikastaroak kokatu aitzin burutu nahi izan duena. Entsegu bat hots.

Euskaraz? (14)

… edo noiztenka nola senditzen ahal garen aldi berean normalak eta hyper inportanteak. 

Baionako Santespirituko Postako behin behineko prefabrikatuak. Larunbat goiz euritsu zirtzila. Zakur pilda bat atean trebeska, enbarazutik ezin atera.

Gela nagusira sartu orduko, mahaiaren bestaldean lerrokaturik ziren langileetarik batek lepoa luzatu zuen eta aurpegia zabaldu zitzaion bapatean. Aurpegi ezagunak. Zazpi ahalak egin zituzkeen beste lankide guziek baino lehen gure zereginen betetzen laguntzeko. Pixkor-pixkor gure aitzinean zeudenen kasuak tratatu, binaka fiteago egiteko eta gure aldia heldu zen.
Eta solasak lerrokatu ziren bata bestearen ondotik : letra, saria, semeari bi konplimendu, aroa, zenbat zor nuen, hantxetako kutxan, han, sartzea hobe zela, ea presazkoa ote zen eta tratamendu berezia merezi...

Hain gutxi inporta zitzaidan jada orduan: euskaraz zuzendu baitzitzaidan postaria. Ozen-ozenki, administrazio publikoetan ohikoa den diskrezioa abandonaturik, gela hertsiegiaren espazio guzia betez ; aldi honetan ez nuen usaiako desmartxa militante frustragarri batean sartzerik ukan, behingoz ez nintzen euskaraz mintzatu eta lortzerik ez duen eskatzaile ausart bezain kakingarria.
Lankideek ez zuten bururik altxatu papereriatik eta ingurukoak harriturik geldituko ziren guri beha, seguraski zenbait gogoetarik.

Eta minuta bat eta erdiz, senditu nintzen pertsona inportantea, normala, zerbait desberdin duena bai, baina tazitoki onartu eta baloratua izan zen zerbait gehiagoren jabe.

Behingoz, sentitu nuen existitzen nintzela, nire euskaldun dimentsio osoan.

Aitaren etxean tipula mozten

Defendituko dut aitaren etxea.
Hitz horiek xuxurlatu zizkigun olerkariak duela aspaldi eta guk sinetsi ta bete.
Haatik lehenagokoek norenganik zuten etxea, aita ala amarenganik, ez dugu gehiago gogoratzen. Bakarrik aitaren etxea defendatu behar dugula.

Euskal Herrian azken mende erdian gertatuko zen horrarte egundaino gertatu ez zen aldaketa, iraultza, borroka, kalapita eta gora behera paketa. Ekologistak, komunistak, sindikalistak, feministak, gazteak, anarkistak, denak pasatu ziren beren aldarikapen, ideia eta ereduekin. Gure aitaren etxeak, azken hiruroigei urteetako gertakarien bonbardaketaren ondotik segitzen omen du xutik. Haatik, defenditzen dugun etxeak ez dakit gehiago zer duen ikustekorik olerkariak aipatzen zuen harekin.

Baina ez gaitezen larri.
Aitaren etxea xutik da, bai, zenbait horma, teilatu puska bat dilindan. Eta bi gela : logela, noski, nola ez, eta sukaldea.
Eta sukaldearen erdian, emazte bat. Emazte bat, xutik, Aitaren etxearen erdian, bakarrik, sukalde izkin batean, tipula mozten ari.

Argazkia: Oignon à l'ail by Prisme06