Hartu hitza

Inguruz inguru, gogo eta begiak nun alha eta anitz errateko. 

Nire begiak, azken asteetan, bide bazter, karrika izkin eta leku frangotan alhan ibili dira, informazio anitz kausitzen diren eremuetan, hala nola euskarazko kurtsoetara etortzeko deialdiak.

Afitxak, lemak eta irudiak tole, bakoitzak bereak. Guziak eragile pribatuenak.

Ikasgeletara jendea oraino itzultzekoa delarik, neke da erraitea nolakoa etorki den aurtengoa.

Azkenean noraino heltzen dira betikoak beren ekimen eta izerdiz? Zenbat jende hunkitzen da? Noraino dira emankorrak zabaldu mezuak? Jendea ez ote da etortzen dagoeneko interesa duelako, euskaldunekin harremanetan delako, aitzinetik sentsibilitate eta gogo zenbaitekin?

Beste guziek, entzuna ote dute hemen erabilki dugun hizkuntzaz, honen interesez eta beste?

Ez dakit kondatzen

Komunzki euskaraz komunikatzeko gai naiz, gutxi edo aski edozein gauza hizkuntza horretan egin dezaket, erosotasun erlatibo batekin. Salbu kondatzea. Irakurtzean, trabarik ez. Entzutean eta ozenki erratean (azken hau akiduraren araberan) zailtasunak ukan ditzaket.

Ohartua naiz galdu edo nahasi gabe kondatzea hizkuntza bakar batean posible zaidala: frantsesez. Erran nahi dut adibidez, liburu andana bat kondatzen badut, kopuru batetatik hara, automatikoki bezala, frantsesez kondatzera heltzen naizela, ohargabe. Euskaraz jarraitzeak indar bat suposatzen dit, kopurua handiagoa eta indarra araberan. Ohartuz geroztik, indar bat egiten dut, kontrolatzen entseatzen naiz eta ezin dut: frantsesez egin behar dut, frantsesera pasa eta hasieratik berriz hasi gainera.

Euskal museoaz

Argazki honetan Donamartiriko herria da, 1920a inguruan.

Hor agertzen den bezala ez dut ezagutu, baina behatzen diodanean ontsa ezagutzen ditut haurrean eskolara joateko hartzen genuen bidea eta bihurguneko istil putzua. Argazki horretan ikusten dena ez da gehiago existitzen. Horrek ez du erran nahi Donamartiriko herria ez denik, bilakaerarik ukan ez duenik. Ez da uste izan behar ere ez, aitzinekorik ez duela ukan. Bizkitartean, Baionako Euskal Museotik ateratzean horrelako zerbait sines daiteke: Euskal Herria 19 eta 20. mende hasieran izan zen zerbait zela, Historia eta iragan lauso zenbaitekin, baina gerorik gabe: denboraren baitako burbula batean bezala. Aurkezpen istorio bat, ene izpirituaren bihurria? Ikusi behar da.

Kantu elebidunak

Batzuetan on da giroz aldatzea eta ezezagunez blai direnetara sartzea, galtzeko doia eta beti zenbait gai ematen baitu pentsatzeko. Eta nola ez leku horietan pasatzen den musikarena.

Orduan, gustuak eta koloreak eztabaidatzen omen diren gauza baitira, ez deus erranen musikaren kalitateari buruz, dena den, holako lekuetan girotzeko eta soinu fondo baten jartzeko erabiliak dira gehien bat.

Eta irrati, ostatu eta diskoteketan, geldi-geldia pasatzen dituzten kantuek baldin badute zerbait berezi azken denboretan elebiduntasuna da, hau da anitz direla bi hizkuntzetan kantatuak, (artetik errateko, bakoitzean sentsibleki gauza bera erranez). Mundu horretan, normalki deus ez denez inozenteki egiten, ez dakit produkto horiek zein estrategiaren baitan kokatuak diren. Arrazoina? Helburua? Noren iniziatiba da? Moda afera bat da sinpleki.

Ikastea nahi eta behar izatea da

Normalki ez dut laneko afera gordinez idazten hemen baina gaur arratsaldean artikulu aski interesgarri bat irakurria dut hor gaindi, oroitarazi didana gizakiek ditugun ahalak, edozein izanik ere, egiten ditugun indarrei eta inbertitzen dugun energiari, baita eskaintzen zaizkigun aukerei proportzionalak direla.

Kultura, transmisioa eta radar grafikoak

Aitzineko batean, transmisioaz eta emankortasunaz pentsatzen, niretik hainbat gauza ikusi nituen; hala nola, gaurko egunean kulturgintzan elementu berrien eta inportan zaizkigunen txertatzea eta hizkuntzaren kriterioa berriz zentrala bilakatzearena. Bestalde, ez itotzea gehiago antolatzen, desberdinki egitea baizik.
Baina lauso gertatzen zen gaia: ulergaitza agian, galdera multzo batekin eta gauzagaitza.

Ipuinetakoak bezalakoa

Iparraldeko emazte euskaldun blogaduna ...edo antzeko zerbaitengatik alde anitzetatik dei zezaketela erran zionean batek, irri egin zuen eta zozokeria bat ihardetsi, bere hortan sinesgaitza iduritzeaz gain, arruntak behar luketen ezaugarri multzo batengatik bazter guzietatik behatua izatearen hortan zerbaitek jenatzen zuela ez salatzeko doia.