Euskaraz? (15)

Baiona eta Angelu artean, N10aren bazterretan gaindi, azken urteetan loratu saltegi, ostatu, jatetxe eta abarretan gaindi pasatzen bazarete, zenbait lekutan, bitxiki, erran dezadan nehork kanpainarik egin gabe, ikusiko dituzue barne seinaleak hizkuntza bat baino gehiagotan : frantsesez, ingelera edo gazteleraz (horrarte, normala) eta euskaraz ere berdin (hau ez da hain normala).

Zuen baitan haziko da orduan poz ikaragarria, lekuko hizkuntzan ere ikusiz pankarta munttoak eta eguneko menuak !! Euskararen berreskurapenean pausoak aitzina ematen direlakoaz segur egonen zarete bapatean eta Eneko Bidegainek deitoratzen zuen « Amatxiren konfitura » iragantzat, Historiako detailetzat emanen duzue, hop !

Alegrantziak iraunen dizue toki hortako jabe, arduradun edo dena delakoari hitz egin arte, hark argituko baitizue laster guzia :

- La signalétique ? Oui, on la met en basque aussi. On a beaucoup de basques espagnols qui viennent le weekend et les jours fériés et puis... Pour eux c'est pratique ! Sinon ils comprennent rien !
- Mais il y a aussi une version en espagnol !?
- Oui, mais, bon... En espagnol. Mais en basque aussi. Il faut bien ! 

Ez zarete luzatuko, durduzaturik egonen baitzarete jada. Inozenta banda zuek !
Jakintza popularrak dion bezala, iparraldeko euskalduna elementu aurkigaitza da, gainera, pobrea baino, zuhurra da : moltsa ateratzeko hizkuntz kriterioen parioa ez liteke nahikoa, ez luke merezi izerdirik botatzea.
Aldiz, euskara sartuz paisaian, hain nazionalistak eta beren hizkuntzari atxikiak diren vasco-espaniol diruz okituen kasuan (jakintza popularrak dio, beti e!), estres linguistikoa saihestuz, segurtatzen da diru gastatzeko zaluagoak izanen direla. Efikazitatea. 

Nola neurtu egin bidea?

Nola neurtzen da egin den bidea, bilakaera bat? Zertan agertzen da egindako bidea? Euskararen ikastea eta euskararen lekua nola aldatu den frogatzeko, ba ote da helduen euskalduntzean den eskaintzari begiratzea baino argigarriagorik?

Urte berriak gau eskoletara ekarri zituen berekin zenbait ikasle berri. Ahatik ez edozein: esperientzia pilotoen sailean kokatuak baitziren hauek, frantses funtzio publikoko langileen formakuntza kutxa nazionalak burutu nahi izan duena, komunzki CNFPT deituak, euskarazko formakuntza bere katalogoko eskaintzen artean euskara ikastaroak kokatu aitzin burutu nahi izan duena. Entsegu bat hots.

Euskaraz? (14)

… edo noiztenka nola senditzen ahal garen aldi berean normalak eta hyper inportanteak. 

Baionako Santespirituko Postako behin behineko prefabrikatuak. Larunbat goiz euritsu zirtzila. Zakur pilda bat atean trebeska, enbarazutik ezin atera.

Gela nagusira sartu orduko, mahaiaren bestaldean lerrokaturik ziren langileetarik batek lepoa luzatu zuen eta aurpegia zabaldu zitzaion bapatean. Aurpegi ezagunak. Zazpi ahalak egin zituzkeen beste lankide guziek baino lehen gure zereginen betetzen laguntzeko. Pixkor-pixkor gure aitzinean zeudenen kasuak tratatu, binaka fiteago egiteko eta gure aldia heldu zen.
Eta solasak lerrokatu ziren bata bestearen ondotik : letra, saria, semeari bi konplimendu, aroa, zenbat zor nuen, hantxetako kutxan, han, sartzea hobe zela, ea presazkoa ote zen eta tratamendu berezia merezi...

Hain gutxi inporta zitzaidan jada orduan: euskaraz zuzendu baitzitzaidan postaria. Ozen-ozenki, administrazio publikoetan ohikoa den diskrezioa abandonaturik, gela hertsiegiaren espazio guzia betez ; aldi honetan ez nuen usaiako desmartxa militante frustragarri batean sartzerik ukan, behingoz ez nintzen euskaraz mintzatu eta lortzerik ez duen eskatzaile ausart bezain kakingarria.
Lankideek ez zuten bururik altxatu papereriatik eta ingurukoak harriturik geldituko ziren guri beha, seguraski zenbait gogoetarik.

Eta minuta bat eta erdiz, senditu nintzen pertsona inportantea, normala, zerbait desberdin duena bai, baina tazitoki onartu eta baloratua izan zen zerbait gehiagoren jabe.

Behingoz, sentitu nuen existitzen nintzela, nire euskaldun dimentsio osoan.

Aitaren etxean tipula mozten

Defendituko dut aitaren etxea.
Hitz horiek xuxurlatu zizkigun olerkariak duela aspaldi eta guk sinetsi ta bete.
Haatik lehenagokoek norenganik zuten etxea, aita ala amarenganik, ez dugu gehiago gogoratzen. Bakarrik aitaren etxea defendatu behar dugula.

Euskal Herrian azken mende erdian gertatuko zen horrarte egundaino gertatu ez zen aldaketa, iraultza, borroka, kalapita eta gora behera paketa. Ekologistak, komunistak, sindikalistak, feministak, gazteak, anarkistak, denak pasatu ziren beren aldarikapen, ideia eta ereduekin. Gure aitaren etxeak, azken hiruroigei urteetako gertakarien bonbardaketaren ondotik segitzen omen du xutik. Haatik, defenditzen dugun etxeak ez dakit gehiago zer duen ikustekorik olerkariak aipatzen zuen harekin.

Baina ez gaitezen larri.
Aitaren etxea xutik da, bai, zenbait horma, teilatu puska bat dilindan. Eta bi gela : logela, noski, nola ez, eta sukaldea.
Eta sukaldearen erdian, emazte bat. Emazte bat, xutik, Aitaren etxearen erdian, bakarrik, sukalde izkin batean, tipula mozten ari.

Argazkia: Oignon à l'ail by Prisme06