Ez dakit kondatzen

Komunzki euskaraz komunikatzeko gai naiz, gutxi edo aski edozein gauza hizkuntza horretan egin dezaket, erosotasun erlatibo batekin. Salbu kondatzea. Irakurtzean, trabarik ez. Entzutean eta ozenki erratean (azken hau akiduraren araberan) zailtasunak ukan ditzaket.

Ohartua naiz galdu edo nahasi gabe kondatzea hizkuntza bakar batean posible zaidala: frantsesez. Erran nahi dut adibidez, liburu andana bat kondatzen badut, kopuru batetatik hara, automatikoki bezala, frantsesez kondatzera heltzen naizela, ohargabe. Euskaraz jarraitzeak indar bat suposatzen dit, kopurua handiagoa eta indarra araberan. Ohartuz geroztik, indar bat egiten dut, kontrolatzen entseatzen naiz eta ezin dut: frantsesez egin behar dut, frantsesera pasa eta hasieratik berriz hasi gainera.

Beste gisaz, zenbakiak, datak, telefonoak, ehunekoak entzuten ditudanean (ez irakurtzean) behar izaten dut tarte bat pentsatzeko eta entzun dudan zenbakia mentalki errepikatu eta errepresentatu behar izaten dut eta noiztenka errepikarazi ere, ulertu edo transkribatu aitzin. Orduan, noski ez kopuru tipi, arrunt edo borobilekin; horiekin ez dut arazorik. Zenbaki konplexuak direlarik gertatzen da gehienetan. Adibidez 1792. urteaz hitzegiten bazait, aipatzen bazait 570 euro balio dituen zerbait, telefono zendaki bat diktatzen zaidanean.

Erran bezala arazorik ez dut irakurtzen ditudanean eta, normalki, traba gutxi baizik ez dut izaten zenbaki horiek berak errateko momentuan. Adibidez, nire sorturtea galdetzean, zanpez ateratzen zait, berdin erosi dudan azken jantziaren prezioa eman behar banu.

Atzo arte, uste nuen berezitasun bat zela, nire ahulezia pertsonal bat, gordetzen ditugun akats tipi horietarik baten gisan hots. Iduri luke ez naizela bakarra kasu horretan eta bat baino gehiagok aitortu dit nekezia bera.

Entseatu gira arrazoinaren xerkatzen eta ez dugu deus atxeman horren inguruan, seriosik diot. Interneten ez dugunez deus fidagarririk atxeman, genituen datuekin enpirikoki eta solaskide artean elkar aztertuz, ondorioztatu dugun bakarra izan da, seguraski, matematikak eta kondatzen zein hizkuntzetan ikasi izan dugun eta horretan « formataturik » egoten garela, nahiz eta gero beste hizkuntza batean aritu, lehenaren trebetasun berarekin: eskola frantsesetan ibilirik, gai hori frantsesez landurik ehundaino eta ezin liteke beste hizkuntza batean erosotasun berarekin egin.

Matematiken « ama-hizkuntzak » ez luke bigarrenik onartuko?  

Argazkia: Giant computer by Scary Monster