Euskalgintza profesionala?

Ipar Euskal Herrian, euskalgintza urteak joan ahala moldatu zen heinean, egiturak joan ziren garatzen eta jendeak kontratatzen. Kontratazioak, elkarteak enpresa bihurtzeko lehen urratsak izan ziren, kontratazioen ondorioz bigarren urratsa izanen zenean profesionalizatzea. Horiek hola, elkarte hutsak zirenak, bederen eragile « nagusiak » deitzen ditugunak, joan ziren hornitzen mota guzitako baliabidez, humanoak barne. Mugimenduaren, bere misioen, langilegoaren, kideen onerako izan zenik ezin da ukatu, ezin baita imaginatu herritarren gain izatea beti hainbat lan eta eginkizun. 

Alabainan, gaurko egunean, entzuten da maiz, gehiegi kasik, multzo batek daraman diskurtso bitxia, partekatzen ez dudanez zalantza frango sortzen didana:

« Ni ez naiz profesionala. Elkarte bateko langilea naiz. Elkarte bat gira, saiatzen gara gauzak egiten profesionalki baina, bon, amateurrak gira. Hori ezin da egin, ez da gure mailakoa. Ez gara gai. » eta gisa hortakoak, oposizioak sortuz, behar ez luketen lekuan eta argumentu gisa erabiliz anbiguitate haundiarekin.

Urepeleko xokolategia

Argazkia: Urepele (Bixente Lohiague) CC

Urepeleko herrian, hainbat hamabostaldi eginik ere, beti sorpresa bat edo beste izaten ditut.

Inguru horietan, gaurko egunean atxemanen ditugun aktibitate ekonomikoak, anitzetan, laborantza munduari lotuak dira, eta lehengo garaiei pentsatzean, irudikatzen ditugunak artzaingoari eta mendi ekonomiari lotuak dira.

Alta, Urepelen eta orohar Bailean, duela ez hain aspaldi, bazen beste aktibitate bat: xokolategiena. Post hau irakurriko duzuen bakar horiek, ez duzue sinetsiko baina hala da, deskubritu dut berriki handik ibilki nintzelarik.

Ganen da

Ziburuko Kaiet, beste garaietako kaian berean, hamahiru urte bete berriak. Haur bisaia gozoa, urrunera so egoki, gogoa arin, ametsetan: bihartik aitzina ez diote gehiago mutiko deituko. Bihar, “Airosa”-n itsasoratuko da, lehen aldikotz, bere adineko anai, lagun eta ezagun gehienen gisan, kriseiluaren argitan oren luzez kondatu dizkioten lur urrun eta ur izoztuen ezagutzera.

Alta, biziaz hain gutxi daki.

Diktatu hitzak

Bizian, gauza guziak, beti aitortzekoak ez badira ere, hitzez azaltzekoak dira, hitzez ezartzen entseatzekoak bederen.

Hitzak mila motakoak dira.

Pertsona miresgarri bat.

Gaur gurutzatu dut pertsona bat, nire begietan partikularra dena, oroz gainetik nire enpresa edo erakundearen historiaren aldetik. Azkenean, etxe honetako langile gisa eta euskaltzale gisa, errespetu komuna baino zerbait gehiago diot.

Korrikaren karietara, garai horietan, bisita berezi bat izaten dugu. Berrogeita bost bat urteko emazte batena, alegia deusez, isilik eta ardura presaka bezala, etortzen zaiguna. Bisita horri, beste mila aferen artetik, kasik nehor ez zaio ohartuko, gure artean ere bizpahiruk baizik ez baitakite, funtsean, nor den xuxen. Bere horretan pertsona arrunta da, ez du deusek bereizten besteenganik, salbu, honen ibilbide pertsonalak berezitasun zenbait metatzen dituela.

Isiltzeak ez du deus onik

Azken denboretan,  nire inguruan jende frangori entzuten diot "isilduko naiz".

Isiltzen denak, zer isiltzen du, isiltzen denean?Zergatik eta zertarako?

Gerta daiteke ez deus izatea erraiteko, gertatzen da, ez deus pentsatzea, gutxitan.

Beste anitzetan, arrazoina izan daiteke, herabea dela, entzuna izanen ez dela pentsatzea, aitzinetik galtzaile iznen dela pentsatzea, autozentzura egitea, arrazoin pertsonalak.

Baliteke isiltasunari balio berezi bat ematen zaiola, kultura eta hezkuntzaren arabera: poderean denarenganik iraina da eta mespretxua, emazteenganik berenganik espero dena, minoritatean edo menperatuak direnenganik hala beharra edo erresiliazioa, kultura batzuetan preziagarri den kalitatea da sekretuak gordetzen jakitea eta lerroetatik ez ateratzea.

Kasu estremoetan, isiltzea mehatxu gisa ere balia daiteke.

Eta nunbait bakoitzari dagokio horrelako ereduak segitzea, alimentatzea edo aldatzea.

Euskaraz? (6) On comprend rien!

...si  vous venez pas, c'est pas grave.

Joan den egun batean, arratsalde apalez, aspaldian ezagutzen dudan mutiko bat laguntzeko, « brigada » bat muntatu genuen afitxaketa egiteko.

Afitxak ekitaldi bati buruzkoak ziren, aski arruntak, bi logo, elebidunak, euskara lehenetsia (beraz agerian frantsesari konparatuz), oinarrizko informazioz osatuak: data, tokia, zer den, ordua.

Badakigu euskararen presentziaren miserabilismoa zertan den. Halere, zinez, objektiboki, arras ulergarria zen afitxa, euskaraz ez jakinik ere, lehen begi kolpean berean, bederen zer zen eta nun ulertzeko gisakoa.

Euskaraz? (5)

... edo « diplomazia » nire hiztegitik desagertzen denean, zer gertatzen den...

… edo nola, bi liburu irakurri omen dituzten jendeen solasek erotzen nauten...

Nunnahi, seguraski bere burua inteklektual haunditzat duen bat ondoan denean, haurrari bat euskaraz ari zaionean eta beste batek frantsesez egiten dionean, euskararik ez baitaki. Mespretxu haundi batekin horrelako zerbait dio:

Udaberriaren promesa

Gaur, terrazan kafea hartzen ari nintzela, gainekaldetik, frango apal eta isil-isilik, bidaiari tropa bat pasa zait. Ehun bat xori. Lertxunak erranen nuke.

Iragan larrazkenean, arrabots haundiz eta karrankaz iragan baziren, agortua zitzaien hazkurri berriaren bila zihoazelarik hegora, hegoaren hegora, fruitu exotiko eta berotasuna amets, arratsalde honetan berriz, otsaileko eguzki zuriaren epelean, azantzik gabe pasatu dira, primaderaren iragarle.

Jin dira, beste behin, betiko promesa betez, milaka kilometro bete ondoan. Itzuliko zirelako promesa, egun goxoagoen esperantzan eta bizi-berriaren menturan.

Norbait ohartu zaie? 

Euskarak ez baitu gelditzerik

Gaur, ekintza batek, doi bat bereziak, inarrosi ditu Baionako karrikak.

Goiz honetan, AEKk Baionan duen egoitzako leihoak estaliak agertu dira, zuriz, eta ez egoitza obretan delako; bide beretik historiako beste pasarte eta garai batzuk gogora ekarriz.