2011/12/31

Gorunzko zirimolak

Denborak higatzen du dena, diamanteak salbu, eta inguratzen gaituen oro, zimeltzen doa, ezin bertzean bezala. 
Ezusteko gogor eta frustrazio anitzez gain, bada tabu handia: gure lanak eta hauei lotu bizipenak, sustut aipatu behar ez direnak, aipatzen ez direnak sekulan. 

2011/12/26

San Joanak

… tupustean, ekainean ospatzen direnak jiten zaizkigu gogora. Udako solstizioko San Joan, udaren gorena markatzen eta su gorritan gaitz guziak erre behar dituena. 

Alta, beste solztizioan ere izaten da San Joan. Bata ala besteari buruz frango idatzi izan da, gisa batez edo bestez. Gaurko egutegietan, negukoa, ofizialki abenduaren 27an gertatzen da. Adin haundiko zenbaiten ahotan besterik entzuten da. Edozein iskribuk baino balio gehiagokoa delakoan, istorio zenbaiten kontatzeko parada galtzea domaia liteke.

2011/12/23

Euskal kultura: negozio aukera da

Eguberri garaietara helduak gara. Azken bi hilabeteetako sariak frenetikoki xahutzera goaz guziak eta bizar xuri itxurako panpinak lerrokatzen dira etxeetako leihoetan behera zilintzo.
Euskal herritarrak, horren guziaren erdian etorki gira gurearekin, tradizioz, dinamika kontsumista eta indibidualista guzi horien kontrakoa. Horren lekuko Olentzeroren pertsonaia bera. Olentzero, gaitzeko potreta: zikina, beltza, zarpaila, mendi zilo batetik etorria, opari gutxi ekartzeaz gain, ikatza banatzen duena. Alta, sinbolo indartsuz betea da, gaurkoak direnak eta izigarri baikorrak.

2011/12/21

euskaraz? (8)


… edo noiztenka ahoa bete hortz nagoela.

Orain dela aste pare bat, autobusean gindoazela, bikotea eta haurrarekin, semea kalaka gorrian usaian bezala, inguruko guziak beha abenturei. Parean, adineko emazte bat munttoa, hirurogeita zenbait urteak ontsa eramanki zituena. Garaztarra-edo izan behar zuen, mintzoarengatik.
Eskuaraz zuzendu zitzautan.

2011/12/08

Hamasei-hamazazpi


Hamasei-hamazazpi urtetan, lehen aldikotz belar puska batzuk erre nituelarik xuxen jakin gabe zer ziren, pentsatu nuen net mentsa izan behar zela, goitika aritzekotan eritzeraino horrelakoen erretzeko.

2011/11/25

Euskara erakasleak oinutsik


Gertatzen direnen artean, munduan zehar, gertatzen dira batzuk frango harritzekoak. Autoz egindako bidaietan, badira istorio kondan aritzeko tarte izigarri aberasgarriaketa iragan egunean istorio miragarri bezain argigarri horietarik bat ekarri dit ene bidaideak.


Txinan. 20. mendearen erditsutan, MaoZedong-en deklarazio batzuetatik, sortu ziren gaurko egunean « Médecins aux pieds-nus » (oinutsik diren medikuak) deitzen ditugunak edo horrela ezagun ditugunak.

2011/11/20

Euskara erakasle bizia: zirriborroa


  • Euskara salbatuko duzu. Euskara erakatsiko duzu, agian salbatuko da.
  • Jendea euskaldunduko duzu. Jendea euskaldunduko da, hala nahi edo behar badu.

2011/11/19

Brigada


« Euskaldun brigada » bat sortu da Baionan eta sortu dutenek horrela deitu dute.
Euskaldun tropa bat, orotara hamar bat pertsonakoa, bilduko da larunbat goiz guziz eta erosketak eginen ditu merkatuko inguruetan, hots Baionako zentroan, ahal den neurrian euskaraz. Hau da, usaian egin ohi dituzten erosketak berak burutzen saiatuko dira euskaraz eta horretarako guneak identifikatuko. Iniziatiba ez da bideratua izan, ez da jendeari planteatu zaion proiektu edo eginkizun bat: bapateko batean erabaki dena, euskaltzaleak zentzu zabalean diren batzuen artean. Taldeko batzuk euskara ikasten ari dira, beste batzuk aspaldian ikasirik dira eta pare bat euskalgintzako kideak gira (seguraski horrelako konpainietan ongi etorria eta sosegugarria izaten delako euskaldunak izatea, segurtatzeko behar izanez gero « euskara ontsa dakien bat » eskupean dela edo).

2011/11/13

Aktiboak eta pasiboak. Osoak eta besteak.



« Euskarak hiztunak behar ditu, sortu behar dira. 
Hiztun osoak, aktiboak. »


Bata bestearekin baletor bezala eta moldeetatik aterako bagenitu bezala, beste batzuek ravioliak nola.
Azken hilabeteetan, hizkuntza arduradun eta eragile anitzen gogo eta ahotan loratu ideia da.
Ez da nehor altxatuko denik horrelako deklarazio bat entzunik, nolazpait egia baita eta denen helburua.

Deklarazio definitzailetzat bada, trinkoegia, lausoegia, mugatzaileegia iduritzen zait.
Nire iduriko, zenbait lasterbide eta amalgama tarteko, nahasten dira gauza frango: hiztun motak ez dira gehiago desberdintzen batetik eta bestetik bat hobetsiz besteak desbaloratzen dira, gainera ez da desberdintasunik egiten hiztun mota eta jarreren artean, bide beretik errealitatearen parte handi bat ukatzen dela.

2011/11/11

Itzuli da San Martineko uda


Orai dela urtea nunbait han, hasi nintzen hementxetan idazten.
Hementxetan hastea ez da arras egia, bizpahirugarren aldikotz blog bat suntsitzen bainuen beste baten sortzeko, batez ere han jarri zenbait ez baitzizaizkidan gehiago ezagun. Bilakaeraren lekuko segi zezaketen? Menturaz.
Hots, etxetiarren etxe alda guziak gauzatu beharreko SanMartinetako tradizioari jarraikiz, leku bat utzi eta toki berri-berri batera abiatzen nintzen.

Garaian ez nuen ez ardatzik, ez xederik, ez fitsik, ez bazen burukomin zenbait en kaxatzea, denbora pasan eta auherkeria kotsia dela, ez nuen uste hainbeste izkiriatzea.
Egun, ez dut duela urtea baino helburu argiagorik, nahiz merezi lukeen piska bat lantzea, hautu batzuk egitea, blogaren ordenatzea edo, zergatik ez, bikoiztea.

Aldi berean, eklektismoa ezaugarritzat dut eta gainera hain da goxo kanpoan, San Martinetako udako haize firfira epelen artean, ilunabarreko zeru urreztatuei beha...

2011/11/05

Euskara galdegai


Euskara galdegai
… edo zer erantzunkizun gure haurren euskara maila apaltzeari.


Heldu den astearte arratseko ikastolak luzatu digun bilkuraren izenburua da gaineko hau.

Suposatzen dut parada izanen dugula nork bereaz gogoetatzeko: euskara jakiteaz edo ikasteaz, erabiltzeaz haurrekin, euskaraz bizitzeko aukerez eta guneez, egunerokotasunean ditugun praktikez. Egoera zein den badakit. 
Pertsonalki, eskolari hezkuntzaren kalitatea baizik ez diot eskatzen, hezkuntzaren kalitatea nik hautatu hizkuntzan, argi izanki euskararen gaia ezin dudala haren gain utzi, hala beharrez nire afera dela lehendabizi bai eta beste eragile batzuena ere.
Ikusiko dugu zer aipatuko den zehazki.

2011/11/01

Noruntz? Horruntz.

Duela bizpahiru aste, ekitaldi publikotan aurkeztu zuten Norantz programa. Norantz, Iker-ek, CNRSeko euskal gaietako adarrak Iparraldeko euskararen bilakaeraren aztertzeko sortu datuen basea da.
Iparraldean zehar belaunaldi desberdinetako euskaldunak elkarrizketatuak izan dira, galdetegi zehatz batekin. Azkenean galdetu zaie 'nola erraten duzu...' eta frantsesezko erran baten itzulpena bildua izan da. Hautatu den metodologiari buruz, egileek diotenaz elkarrizketatuak ez dira profil berezi bateko jendeak: lekukoak ez dira hautatu euskara 'ongi' menperatzen dutelako, baizik eta lekuaren arabera, adinaren arabera eta jaso den hezkuntza ereduaren arabera (euskarazkoa edo ez).
Datu base honen helburua da, ondotik, analisia eta ingenieritza linguistikoaren bitartez hizkuntz politikaren egile eta eragileak laguntzea beren norabideetan.





2011/10/29

Akitaniak Oc


Frantses Estatuaren baitako lurralde hizkuntzen aldeko dinamikak indartzen doaz, azken hilabeteetan. Mobilizazio egunen artetik, eskualde desberdinetan izaten dira lorpen garrantzitsuak, bakoitzak berearen aldekoak, guzientzat eredu eta  onerakoak diratekeenak; batzuk eta besteak bide egin dute eta egiten ari dira, poliki eta trabekin gertaturik ere
Herritar mugimenduen eta hautetsi multzo baten indarren haritik, iragan urriaren 24an, Akitaniako kontseiluak idatzi eta berez onartu du bere administrazio organoetan okzitanieraren eta okzitandar kulturaren bultzatzeko karta bat, hasierako dotazioa eta lan ildo nagusien zehaztapenarekin


2011/10/23

Ura saldu?


Erregularki, temati, batek dio:
- Pesta handietan, Baionakoetan adibidez, sos frango irabaz genezake salduz... ura. Gainera ostatu baten muntatzea baino sinpleago eta errentagarriagoa litzateke.
Eta, hor, denak irriz karkailaka hasten dira, uzkaili arte
- ixo! Jendea ez da horretarako etortzen, pesta giroa, sozializazioa, beti horrela egin da, nora joaten zira holako ideien xerka.

Badira holako ideia prefabrikatu batzuk; hala nola, jendeak sozializatzeko etorri eta horretarako edaria produkto klabea dela, edozein kultur produkto baino gehiago. Edan gabe, ez litzatekeela berdin, ez harremana, ez giroa. Betidanik gisa batez egina nekez aldatzen dela. Jendeari moltsa arintzeko molde eraginkorrena dela. 


2011/10/08

Habemus euskara plana?


Duela gutxi edo aski urtebete, Pirineo Atlantikoetako Kontseilu Orokorrak erabaki zuen egitasmo berezi baten martxan ematea hizkuntz gutxituen integrazioari begira, egituraren funtzionamenduan; zehazki euskara eta okzitanieraren erabilera bideratzeari begirakoa.

Kontseilu Orokorra, departamenduko instituzio gisa, Euskararen Erakunde Publiko-ko administrazio kontseiluko kide nagusietarik da, Akitaniako Eskualdeko Kontseilua eta frantses Estatuaren heinean; gisa berean hizkuntz politikan erabili dirutzaren herenaren ekarlea da. Hainbat erakunde, publiko nahiz pribatu, inplikatu nahi dituen hizkuntz politika definitzen duten ber, koerentziak eskatzen zuen zabaldu ildo eta norabideak aplikatzen izan zedin lehenetarik.

2011/10/02

Nahi den lekuan beha...
















Banatzen du errekarik txikienak
mendirik gorenak batzen duen bezainbat.










Argazkia: Puente International by BBoveri
Argazkia: Izpegi - Baztan by Mimentza

Agirien basamortua


Gaur, hizkuntz politikaren ildoak gauzatzen hasiek hizkuntza plangintzak abiatu nahi dituzten momentuan, ikastea sustatu nahiz bekak proposatzen hasten denean, hainbat egituratan kontratazio politiketako hizkuntz kriterioak aldatzen ari direlarik, egituren funtzionamenduan eta zerbitzua euskalduntzeko asmoak agertzean han hemenka, ez da tresnarik, zertifikaturik, agiririk, deus, EGAz aparte (bakarra eta gutxiengoarentzat egokia), langile batek edo dena delakoak balia lezakeena hizkuntza horretan duen gaitasunaren adierazle gisa.

Azken hilabeteetan eman pausuek agerian uzten dute gero eta argiago ezin dela norbait euskaraz gai/ez gai denez erratea utzi funtzio hori ez duten erakundeen esku. Agirien bitartekoa edo beste bat, bailitezke beste molde batzuk jorratzekoak ahalak izanez gero, berdin du: behar da egiaztapen sistema oso bat.

2011/09/24

Hartu hitza

















Inguruz inguru, gogo eta begiak nun alha eta anitz errateko. 
Nire begiak, azken asteetan, bide bazter, karrika izkin eta leku frangotan alhan ibili dira, informazio anitz kausitzen diren eremuetan, hala nola euskarazko kurtsoetara etortzeko deialdiak.
Afitxak, lemak eta irudiak tole, bakoitzak bereak. Guziak eragile pribatuenak.
Ikasgeletara jendea oraino itzultzekoa delarik, neke da erraitea nolakoa etorki den aurtengoa.
Azkenean noraino heltzen dira betikoak beren ekimen eta izerdiz? Zenbat jende hunkitzen da? Noraino dira emankorrak zabaldu mezuak? Jendea ez ote da etortzen dagoeneko interesa duelako, euskaldunekin harremanetan delako, aitzinetik sentsibilitate eta gogo zenbaitekin?
Beste guziek, entzuna ote dute hemen erabilki dugun hizkuntzaz, honen interesez eta beste?

2011/09/22

Ez dakit kondatzen


Komunzki euskaraz komunikatzeko gai naiz, gutxi edo aski edozein gauza hizkuntza horretan egin dezaket, erosotasun erlatibo batekin. Salbu kondatzea. Irakurtzean, trabarik ez. Entzutean eta ozenki erratean (azken hau akiduraren araberan) zailtasunak ukan ditzaket.

Ohartua naiz galdu edo nahasi gabe kondatzea hizkuntza bakar batean posible zaidala: frantsesez. Erran nahi dut adibidez, liburu andana bat kondatzen badut, kopuru batetatik hara, automatikoki bezala, frantsesez kondatzera heltzen naizela, ohargabe. Euskaraz jarraitzeak indar bat suposatzen dit, kopurua handiagoa eta indarra araberan. Ohartuz geroztik, indar bat egiten dut, kontrolatzen entseatzen naiz eta ezin dut: frantsesez egin behar dut, frantsesera pasa eta hasieratik berriz hasi gainera.

2011/09/18

Euskal museoaz




Argazki honetan Donamartiriko herria da, 1920a inguruan.
Hor agertzen den bezala ez dut ezagutu, baina behatzen diodanean ontsa ezagutzen ditut haurrean eskolara joateko hartzen genuen bidea eta bihurguneko istil putzua. Argazki horretan ikusten dena ez da gehiago existitzen. Horrek ez du erran nahi Donamartiriko herria ez denik, bilakaerarik ukan ez duenik. Ez da uste izan behar ere ez, aitzinekorik ez duela ukan. Bizkitartean, Baionako Euskal Museotik ateratzean horrelako zerbait sines daiteke: Euskal Herria 19 eta 20. mende hasieran izan zen zerbait zela, Historia eta iragan lauso zenbaitekin, baina gerorik gabe: denboraren baitako burbula batean bezala. Aurkezpen istorio bat, ene izpirituaren bihurria? Ikusi behar da.

2011/09/13

Kantu elebidunak


Batzuetan on da giroz aldatzea eta ezezagunez blai direnetara sartzea, galtzeko doia eta beti zenbait gai ematen baitu pentsatzeko. Eta nola ez leku horietan pasatzen den musikarena.
Orduan, gustuak eta koloreak eztabaidatzen omen diren gauza baitira, ez deus erranen musikaren kalitateari buruz, dena den, holako lekuetan girotzeko eta soinu fondo baten jartzeko erabiliak dira gehien bat.
Eta irrati, ostatu eta diskoteketan, geldi-geldia pasatzen dituzten kantuek baldin badute zerbait berezi azken denboretan elebiduntasuna da, hau da anitz direla bi hizkuntzetan kantatuak, (artetik errateko, bakoitzean sentsibleki gauza bera erranez). Mundu horretan, normalki deus ez denez inozenteki egiten, ez dakit produkto horiek zein estrategiaren baitan kokatuak diren. Arrazoina? Helburua? Noren iniziatiba da? Moda afera bat da sinpleki.

2011/09/05

Ikastea nahi eta behar izatea da

Normalki ez dut laneko afera gordinez idazten hemen baina gaur arratsaldean artikulu aski interesgarri bat irakurria dut hor gaindi, oroitarazi didana gizakiek ditugun ahalak, edozein izanik ere, egiten ditugun indarrei eta inbertitzen dugun energiari, baita eskaintzen zaizkigun aukerei proportzionalak direla.

2011/09/03

Kultura, transmisioa eta radar grafikoak

Aitzineko batean, transmisioaz eta emankortasunaz pentsatzen, niretik hainbat gauza ikusi nituen; hala nola, gaurko egunean kulturgintzan elementu berrien eta inportan zaizkigunen txertatzea eta hizkuntzaren kriterioa berriz zentrala bilakatzearena. Bestalde, ez itotzea gehiago antolatzen, desberdinki egitea baizik.
Baina lauso gertatzen zen gaia: ulergaitza agian, galdera multzo batekin eta gauzagaitza.

Ipuinetakoak bezalakoa


Iparraldeko emazte euskaldun blogaduna ...edo antzeko zerbaitengatik alde anitzetatik dei zezaketela erran zionean batek, irri egin zuen eta zozokeria bat ihardetsi, bere hortan sinesgaitza iduritzeaz gain, arruntak behar luketen ezaugarri multzo batengatik bazter guzietatik behatua izatearen hortan zerbaitek jenatzen zuela ez salatzeko doia.

2011/08/31

Ez baditugu

Ez baditugu kezkatzen gaituzten arazo larriak gure kulturan ezartzen, arte ilauna da fite gurea, bolizko dorrea eta entre soi. 


Antton Luku - Euskal Kultura? - 2010

2011/08/23

Kirolaren onurak EHrentzat?

Yves Sallaberry Xala-ren ondoan bazkaldu dut. Pertsona, herritarra, kirolaria: erakargarritasun haundia, inpresionentea nunbait.
Kirolari buruz, sekreturik salatu gabe, ez dakit fitsik, aldiz pentsatzen dut pilotazaleen gogoetan eta pilotaren Historian egonen dela Xala aitzinekoa eta Xala ondokoa, betikotz esku huskako buruz burukako lehen txapeldun gisa oroituko baitugu, txapelketa Espainiako izanik ere.
Eta bapatean begi bistakoa egin zait, Xala, den hori baino zerbait gehiago ere dela eta, hala nahigabean, Herri honetaz ukaten ahal den pertzepzioan, eta agian eraikuntzan, eragin duela.

2011/08/13

Mac bat zen



Orain dela hamar urte pasatuxeak doi-doietarik, 2001eko primaderan zehazki, ez nuen ordenagailurik gutxitan baizik hunkiturik. Eta, egia osoa aitortzeko, berdin uros bizi nintzen. Garai hartan, gehienetan, jendeak ordenagailurik baldin bazuen eskura lanekoa izaten zuen eta internet konekzioen orokortzearen hastapenak ziren.

2011/08/08

‎"Qu'elles soient trois fois bénies, les heures et les années que j'ai passées dans ces régions sereines et lumineuses d'où l'on revient toujours plus pur et plus heureux" 


Henry Russell


2011/07/27

Baiona urdina da


Baionako pestak hastear direla, jendeak azken egunak suharki iraganak ditu, jantzi xuri eta zapi gorri doia biltzeko, komertsanteen loria. Ixtantean, karrikara aterako dira, denak berdin-berdin, xuri, dirdirant, birjinal, garbi. Jakin gabe tronpatzen direla, beste behin.

Iduri du tipikeria, eta funtsean hala da gure herriaren amnesia kulturalari behatzen zaionean, baina estandar estetiko horren ingurukoak azpimarratu behar dira.


Kultura eta ohiturekin gora beheraka ibiliko gara, batzuk eta besteak, betiko soka-tiran.

2011/07/24

Ez dut nik



Ez dut nik
gizarteak isiltzen duena
erakutsi nahi,
ez baitu gizarte honek
          ezer gordetzen
          ikusten dakienari. 




Ez dut nik - Itxaro Borda




Euskararen herria: izanki, eginez eta eraginez






Euskararen berreskurapenean, denek, pertsonek eta egiturek, gure lekua eta zeregina dugu, harrixkolaz-harrixkola euskararen herria eraiki nahi dugularik. Eraikuntza lanak bi aldetatik eramatekoak dira.
Alde batetik, goitik behera, euskararen ezagutza, erabilera, ezagupen ofiziala eta arautzearen aldetik, azken finean euskalgintzaren eta instituzioen lana nagusiki.
Bestaldetik, euskaldun xume orok, banaka nahiz taldeka, badugu zer jorra: funtsezko dinamika popularrak. Izan ere, behetik gora gisa batez, guhaurrek, euskal hiztunek, eraman dezakegu eraikuntza lana : euskaraz biziz. Bide horretatik ere, egitate eta errealitate batzuk eraikitzen joatetik hara, egoerarengan osotasunean eragin dezakegu. Horretarako paradak begi bistan ez badira izaten ere, gero eta gehiago direla iduritzen zait, azken urteetan nire esperientzia profesionalek agertu didatenaren arabera.

2011/07/10

Begira nazazu begietan

Ziztu batean determinatzaileak lerrokatuko eta itzuliko dizkizute, ispilukoa bezain fidela den irudia harrapatu dutelakoaz konbentziturik.
Saiatuz, tiranteko karpeta hartan sailkatuko zaituzte, zuhaurk nekeziak dituzularik 105 tag baino gutxiagotan zure burua definitzeko eta, funtsean, horren desira eta beharrik ez.
Haien kaleidoskopio txikitik so eginen dizute, itzuliak eraginez, bakoitza adierazgarriena zaion fragmentoari baizik ez beha geldituz.
Begietara gutxitan begiratuko dizute. Berdin zaizu. Eta hobe. Ez duzulako nahi begietara gehiegi begira diezazuten. Orduan zer kausi nehork ez baitaki, ez eta zuk ere.
Argitan utzia aski baita, itzalean dena han bego.

Ni naiz Bea. Orain jada ez arras hementxe eta laster harakoa. Naizena eta ez naizena. Nauzuena eta beste guzia.

2011/07/07

Erreminduak


Baionako suminduak herenegun hasiak ziren mugitzen, iduriz goiz honetan Angelura buruz abiatuak ziren. Beren bidea jarraituko dute.

Maiatzaren erditsutan, izan nuelarik Espanako iraultza deitzen zenaren oihartzun, harritua egon nintzen 90 urteko frantses politikari baten 17 orrialdeko liburuxkak holako oihartzuna izanaz, batez ere salatzen zena denek denetan eta aspalditik begi bistan genuelarik. Europa osora hedatuko zelako destinoan ez nuen hainbeste sinetsi eta Euskal Herrian berean garatzeaz gutxiago. Bizkitartean, hala gertatu zen.

2011/07/01

Interneten euskara aitzina

Zenbait egunez burua doi bat beste gauza batzuetan murgildurik, artikulu hau pasatzen ikusia nuen eta baztertua, krakada gisan, geroago begi bat eman behar niola.
Azken hamar urte hauetan goiti doa omen euskararen presentzia sarean. Ez da dudarik, baztertu ezinezkoa bilakatua den eremua dela sareak eskaintzen duena, orain arte hainbeste jorratu diren erabilera eremuen artean bere leku osoa duela, familia, lan mundua eta erligioaren artean. Eta anitzen iduriko euskara eremu bakar batean salbatuko balitz, sarean luke geroa. Norbaiti entzun diot ere, erronka bat izan behar zela, nik dakita zenbagarren hizkuntza izatera heltzea eta beste... Hain gutxi dakidanez hortaz nire mailan geldituko naiz.

2011/06/29

Denak gara baina haiek dira



Denok gara Aurore Martin

Gai aski seriosa da eta gorabeheraka aski ikusia, entzuna eta irakurria azken egunetan. Milaka jenderen eskuetatik ere, iragan asteartean gertatuek sortu amorruak ez dira erraz baztertzen ahal direnak. Bizkitartean, hor zerbait ez da argia.
Ez dut uste berak dion bezala bere 'Herri Harresiak' herrialde urrun batean, zeinetako hizkuntza ere ez baitu ezagutzen, zenbait urte iragateaz salbatuko duenik luzaroan, arrazoinak nork dituen eta nork ez argi ukanik ere, mobilizazioa zabala izanik ere, abiatu suntsitze lanak ez dira geldituko.
Baina, hortik hara, ez dut gogoan behin ere entzunik, ipar Euskal Herriaren historian, txakurrak norbaiten xerka jin izana eta gibelera egitera behartuak izana. Ez eta ere, gertatu izan bada, erdi amor emanik eta ez laster batean itzulirik. Ez dut gogoan egun hauetako gertakarien gisakorik, neurri hortakorik, egonik.
Beraz, hemen dudarik gabe zerbait gertatzen da, gutxieneko justizia bat defenditzeko eta erabaki goaindigarri bat salatzeko sortu dinamika sendo batetik hara: edo eztabaidak eta problematikak beste maila batera eramatea lortu da eta geroan gauza gehiago aldatuko dira, batzuenganik behintzat; edo erabaki eta jokamolde batzuk hain okerrak eta zentzugabeak dira nun exekuta ezinak ere zaizkien. Biak.

Zoritxarrez, anitzen nahia bertze izanik ere, hitzeman du Guéant-ek. Joan beharko duzu.
Alabaina, espero dut ez dela desberdina izanen den gauza bakarra.

2011/06/25

Eldorado project

Bizi erdiko lagun batek, kasualitatez (edo ez) ene lan berdintsuetan dabilenak, horrelako webgune-pribatu-ataldun-partizipatibo-libre-profesional-aprofesional-plural baten muntatzeko asmoak azaldu zizkidanean, eta partaide izatea galdetu zidanean, ezetza eman nion, tematuz argumentu parrastarekin: denbora, gaitasuna, eta sustut erdaraz aritzea ez nuela ikusten.
Azken egun hauetan, gaiaz parasitorik gabe pentsaturik, aitortzen dut gezurrak zirela.

2011/06/13

Militantea

« … dena den, zu, ez zara militantea. Batere.»



Zerk zituen horrelako jokamolde, balorazio, epaietara ekarri? 
Zeren izenean permititzen diete batzuek beren buruei besteen bideak eta egitateak oker ala zuzen diren eriztera eta beren abururik mingarrienen botatzera deplauki tu batean? Eta zer dakite egiaz?

2011/06/11

La dentelle

Ez nuen ordularirik, goizalde apala hurbil zitekeen, azterketari pare batek atea pasa berri zuenean. Ahozko azterketara etorri bikoteek elkarri jarraitzen zioten; solasgaiek luzatzekorik eskainirik ere, zirrara gutxi eragiteko heineko aurkezpenak izan ziren ordurarte entzunak, neketsuak, naturaltasun gutxikoak, azeptisatuak eta nola gerta, egituren obsesioak gaina hartuz edo beste zerbait salatuz, euskara bortxatu masakratua agerian uzten ahal zutenak.

2011/06/05

Transmisioa 5: ene iritzia



Funtsean hastapeneko galdera izan zen, nire ustez transmisio mailan gure lorpen eta aitzinamenduak zein ziren?
Dudak izateaz bestalde ezin da egin. Ez dut horretan luzatzeko enbeiarik, pundu bat baino gehiagotan nire buruaren lurperatzea balitzateke.

Transmisioa 4: bilakaera

(…)

Bitartean, bilakaera horrekin batera, iduritzen zait kulturaren eta transmisioaren nozioak faltsuturik gertatu direla, garai batez ukan den ikuspegi eta egimoldearengatik, eta oraino ez ditugula denek ber gisan ikusten, azken denboretan norabide aldaketa bat sendi baldin bada ere.

2011/06/01

Ez zaitzala gaindi

Lagun batek bere burua aurkeztu zuen hizkuntza azterketa batera. Gaurko egunean, euskararen menperatzearen barometro gisa kontsideratzen den azterketa horretara berera. Agiria lanarengatik omen; bere baitan, segurrago, agiria frogatzeko, bere buruari lehenik, gero besteei.

Berak tarteka zalantza badu ere, badakigu euskara badakiela, azterketa gainditzeko gisan baita ere, harekilan pasatu orenak eta begipean izan idazkiak lekuko. Badakigu euskaraz egiten duela ahal duen guzia, bizi osoa. Badakigu ikasten eman urteak, lantzen iragan hilabeteak, bestalde haren konpromisioa eta inplikazioa, denbora, indarra, atxikimendua, guzia.

Emaitzak azterketari orok lehen bai lehen jakin nahi ditu, publikatzen diren egunean, hamar minutu guziz emaitzak argitaratuko diren gunera konektatzeko heinean, beste edozein gai auher dela. Konfiantzarekin agian ez, baina gainditzeko esperantza izaten da beti, oraino gehiago mila aldiz dudak berriz aipatu, argitu, baieztatu direnean. Ezetz, ez dela baitezpadakoa, paper bat dela, aldi honetan ez bada beste batean izanen dela, nahi dena, desiratzen den saria da. 

« Aurtengoan ez, datorren urtean aurkeztuko dut » erran zigun egunean, hobe isildu izan bagina akuilatzeko orde. Horrela, gaurko arratsalde apalean, bederen, ez genukeen « Ua! Atera dira! » euforiko bat oihukatu eta bost segundutara, haren begirada zanpez itzaltzen eta iluntzen ikusi beharrik izanen.

2011/05/31

Transmisioa 3: bilakaera

















Azken aldian transmisioaz aritu nintzelarik, Euskal Herri eta bereziki iparraldeko garai batekoei begiratuz, orduko transmisio ereduaz zenbait ondorio ateratu nituen. Horrela, transmititzen zen zerbait osoa eta funtzionala, molde inplikatzaile eta aktibo batean: hizkuntza, jakintza (munduaren ezagutza, sinesteak, gertakarien azalpena...), teknikak (gauzen egiteko moldea), izaerak (gizarte izan beharreko jarrerak), azkenean, erakaskuntza arloan, teoriek aipatzen dituzten savoirs, savoir-faire et savoir-être, beste zenbait gauza artean. Eta definizio horren gibelean dena, zer da, ez bada kultura bat? Alta, batasun hori izateko, osotasuna zaintzeko, koerentzia beharrezkoa da: bakoitzak ongi definiturik izan behar du eta denek elkarren artean ongi uztarturik egon behar dute. Eta nire iduriko, parametro gehiegi aldatu dira errateko, gaurko egunean, duela mende bateko transmisio beraz, osagarri berekilakoaz, ari garela errateko
Oroz gainetik, kultura kontzeptuak ezagutu lerraketa eta aldaketekin genuke nahastea.

2011/05/27

Sareak ehuten


Astelehen goizean, komunikabide anitzetan aipatzen zen euskarazko eta, bide beretik, hizkuntza gutxituetako CAPES (erakasle izateko konkurtso administratiboak) delakoetarako deialdirik ez zela eginen. Erabaki hori eta bere jakinarazpena, aitzineko ostiralekoa zen.
Biharamunean, astearte goizean, ber komunikabideetan, zabaltzen zen 2012an, baietz, deialdi horiek idekiko zirela.

2011/05/25

Maiatzak 23


Politika ez da nire espezialitate bat eta aski baztertua ere dut azken denboretan, baina gogoan ditut zenbait gauza: urteetako bilakaera, debekuak, atxiloketak, mendeetako gaua, gure nahien kontrako egitateak,...
Geroxeago, duela gutxi,  gogoan dut gutarik bat Espainian nahi zutela eta guk ezetz, urtarrileko goiz bat ere eta ondotik manifestaldi parrasta bat egin zela eta beste holako anitz

Azken asteetan, aldaketa izanen zela erraiten zen. Egia aitortzeko ez nuen sobera sinesten. Esperantza haundiegiak hazirik, gogorragoak baizik ez baitira izaten dezepzioak. Horrelakoetatik begiratzeko doia. Edo ez dakit.Batek diolarik « okerrena ez da segurrena » nik tendentzia garatua dut pentsatzeko « ...baina posiblea da ».

Maiatzaren 22a ez, baina 23a bai oroituko dut. Aspaldiko partez, egun hortan ezin ukatua izan zitzaidalako zerbait aldatu ez, baina aldatzea posible zela. Normalitate kutsu bat.
Seguraski, iparraldean ez digu bizia eraldatuko. Bederen, ez bihar goizean.
Alta, Bidasoaren bestaldean ingurune politiko berri bat izateak, dudarik gabe, honaindian abertzaleen ideien aurrean jarrera egokitzera behar lezake eta, bide beretik, aldaketa frango ekar.

Behar bada... itzuli dira. Hauek bezala baina betiko?

Argazkia: "I have but one leaf" by Colodio



2011/05/21

Tempus fugit


7:45
Etxeko atea gakotu dut, denak lo dira oraino, on dagiela.
Gaur goizean, urtean bi aldiz gertatzen den EGA azterketaren lehen atala da. Zaindari lanetara noa.
Autoan sartu, piztu eta parti.

2011/05/20

Euskaraz? (7) sakreak

... edo aspaldiko partez, betiko seriean beste bat...

Asteazkena, amaginarrebaren urtebetze eguna. 
Bestalde ezin baitzitekeen, behar bezalako bixkotxaren erostera saldoan joan ginen. Ez edozein bixkotx, haatik, planttakoa, gutxieneko xokoleta eta krema dosia eta bederen bi gereziduna: badira eztabaidaezinak diren minimo batzuk alo.
Baionako pasteleria famatuen eta hoberenean, lerrokaturik diren obra dozenari beha, eztabaida piztu zen, zorrozki. Anartean, kontuarraren bestaldean, gure beha zen neska gazte bat, nire adintsukoa, Baionesa dudarik gabe, unibertsitatean ibilki nintzelarik kurutzatu ohi nuela ongi gogoratzen baitut. Neska prestu eta atsegina. Gure hautu korneliarra treinkatu ondoan eta sortu beharko nuen efetuaz konbentzitua, zuzentzekotan nintzaion, ilusiorik gabe, frantsesez. Erabakiaren berri ematekotan nintzela, hitz bakarra bota aitzin, zanpez, hatsa irentsi behar izan nuen « A! Euh... ez espainiolez, e! Ez dut ulertzen!» errateko moztu ninduenean. Neska, kitzikatzeko, probokazioz, harropuzkeriz ez zela ari kasik segur naiz. 

Nire posizioak aginduko zukeen, has nendin azalpenetan, pertsona horri begiak irekitzeko doia eta abar. Harrapaturik, hitzak eskastu zitzaizkidan. «Hasteko euskara da. Eta hortxetako hori hartuko dut. » baizik ez zitzaidan atera, Baionako komertzio bateko langile baionesak eragin zidan lurrartze dorpeak durduzaturik, errealitate gordinak mututurik. Eta bai, posible da Baionakoa izatea, hemen lan egitea, hemengo jendeak kurutzatzea, hainbat hizkuntza entzutea eta euskara entzutean ez jakitea zein den. Zer pasatu da hortara heltzeko? Noren falta da? Berea, nirea? Ez dakit. Nehorena.
Bitartean, saltzaile gazteak segitu zuen, bere tertulian: ez zekiela euskara oraino mintzatzen zela, ez zuela entzun sekulan, inglesez, bai, moldatzen zela, alemanez ere, ikasia baitzuen eskolan... Nire egitekoak beterik, ordaindu, xehea eskuratu, eskertu eta itzuli nintzen, besterik gabe.


Halere, istorio honetan, okerrena, aferak egin ondoan atetik banatzen gintuzten bospasei metro horiek egitean entzun beharko nuen, gibelean utzi langileetarik batek besteari erran zionean: 

« Euskaraz, ez dakit hitzik. Salbu sakreak! ha ha ha...Sakreak bai ezagutzen ditut frango! » Labankada. 

Sakreak, ba ote dakizki nik baino gehiago?
Agian bai, ezagutzen ditudanak lerrokaturik ere guziak, gutxi bailitezke bere hitzek agerian utzi ezintasuna eta momentuan eragin etsipena estaltzeko.





Argazkia: Le Monde by JaHoVil

2011/05/18

Alda

Duela hilabete bat, aspaldiko partez amnistiaren aldeko ekitaldi batean, batek « Errefuxiatuek... » oihukatu eta besteek « ...Euskadin bizi behar dute!! » jarraitu zutenean, pragmatismo haundiz, gure irudimen eta bilakaeraz gogoetatzearekin penatu ordez, errefuxiatuen artean ehuneko zenbata zitekeen bizkaitarra galdetu nion nire buruari.

2011/05/14

Transmisioa - 2: atzo


Gure ereduari pentsatzeko orduan eta beste batekin konparatzekotan, bi bide har daitezke: edo beste herri bateko eredu garaikideari begiratu, edo gurean berean gertatu izanari soako bat eman.
Nahiago diot behatu bigarren honi, azkenean gauza beraz mintzo baikira, jende berez, leku berez eta elementu berez; hori baino gehiago, transmisioaren fenomenoa bera begiratuko, gizarte modernoarenak diren zenbait elementuz abstrakzio eginez (globalizazioa, politikak, demografia, teknologiak, …) nolazpait transmisio prozesuan eragiten duten parametroak direnak baina aldatzen ez dutenak eta, nire kasuan behintzat, transmisioaz/transmisioan aritzean, desbideragarriak gerta daitezkeelako.

2011/05/08

Transmisioa - 1



Joan den egun batez, arras informalki, batek galdetu zidan zer pentsatzen nuen, nola ikusten nuen transmisioaren gaia, iparraldean, hizkuntzaren aldetik orokorki. Azken denbora hauetan, zeinetan gauza frango irakurtzen eta entzuten ditudan, hizkuntza eta kultura, erakaskuntza eta transmisioari buruz, aitortu behar dut ez nuela jakin zer erantzun, bederen ez molde borobilean.

Tentazioa izan nuen, hastapen batean, alde onetan zentratuz, egiten den guziaren azpimarratzeko, nola egiturak ditugun, ekimen anitz burutzen den, jende frango hunkitzen, panorama aldatzen eta beste: hala baita. Aldi berean, nere alde ilunak xuxurlatzen zidan ezetz, ez zela hain sinplea, argia, ez zela hain baikorra izateko moldekoa. Eta alde ilunagoak, oihukatzen zidan, gainbeheran, debalde eskasetan aritzen ginela.
Hots, transmisioan ari garela, bai, kausitzen dugula? Neurri batean bai.. eta ez.

2011/05/07

Ikuspunduak

Parfois on regarde les choses
Telles qu'elles sont
En se demandant pourquoi
Parfois, on les regarde
Telles qu'elles pourraient être
En se disant pourquoi pas


                                                    Il y a - Gaêtan Roussel




Argazkia: neon spreading by abrazier

The fucking perfection


Denak nire zain.

- …
- Ez diozu erantzun nire galderari. Bada akats bat hor, falta da zerbait.

Nunquam polluta




Biluzik, agiriak dio:

Baionako Sagarno Eguna : Ez dok hamahiru

Baionako Ikastolek, Gau Eskolak eta Gure Irratiak osatzen duten Hiruki elkarteak ez du hamahirugarren Sagarno Egunik antolatuko, bederen 2011an. Azken bi urteetan, publikoa eta partaideak ohartu ez badira ere, gauza asko aldatu dira bereziki prestakuntza sailean, dela seguridade neurri, dela sagarnoaren eskuratze eta dela zerga berri (karparen eremuaren araberako zerga). Horrek behartu du Hiruki daraman ekipa ttipia, ardura haundiago eta lan gehiagoren bere gain hartzerat. Hortarat heltzen zailtasunak izan ditugu eta Sagarno Egunak lortu duen irudi eta izaite ederraren ez arriskutan ezartzeko, erabaki dugu aurtengo edizioari paso erraitea.Hamabi urtez, Sagarno Egunak hiriko animazioen artean bere lekua hartu du eta elkarteen arteko harremanak piztu euskal kulturaren ildotik eta euskararen zerbitzuko. Hamabi urte horietan partaide eta partzuer ainitz izan ditugu eta denak eskertzen ditugu ekarri diguten sustengua eta laguntzarentzat. 

2011/05/03

Gerezien denbora


Le Temps des Cerises. 

Clément-ek idatzi kantu ezaguna da hau, 1867an idatzia, hasiera batean amodio kantu gisa. Idatzi eta zenbait urtetara, Pariseko iraultzaren karietara, doi bat moldatu eta dedikatu zion Pariseko Komunetan ezagutu zuen erizain bati eta, ondorioz, exiliatua izan zen. Kantu honen euskarazko bertsioa badut entzunik noizbait baina hitzak ezin berriz atxeman.
Gaurko egunean, oraino, anitzek amodiozko kantu gisa ulertzen dute, primaderari izkiriatu kopla, bizi hobearen esperantzaren imnoa, gerezi gorri dirdirant gizen urtsuen bitarteko zorionaren alegoria.

2011/04/29

Euskalgintza profesionala?



Ipar Euskal Herrian, euskalgintza urteak joan ahala moldatu zen heinean, egiturak joan ziren garatzen eta jendeak kontratatzen. Kontratazioak, elkarteak enpresa bihurtzeko lehen urratsak izan ziren, kontratazioen ondorioz bigarren urratsa izanen zenean profesionalizatzea. Horiek hola, elkarte hutsak zirenak, bederen eragile « nagusiak » deitzen ditugunak, joan ziren hornitzen mota guzitako baliabidez, humanoak barne. Mugimenduaren, bere misioen, langilegoaren, kideen onerako izan zenik ezin da ukatu, ezin baita imaginatu herritarren gain izatea beti hainbat lan eta eginkizun. 

Alabainan, gaurko egunean, entzuten da maiz, gehiegi kasik, multzo batek daraman diskurtso bitxia, partekatzen ez dudanez zalantza frango sortzen didana:
« Ni ez naiz profesionala. Elkarte bateko langilea naiz. Elkarte bat gira, saiatzen gara gauzak egiten profesionalki baina, bon, amateurrak gira. Hori ezin da egin, ez da gure mailakoa. Ez gara gai. » eta gisa hortakoak, oposizioak sortuz, behar ez luketen lekuan eta argumentu gisa erabiliz anbiguitate haundiarekin.

2011/04/19

Urepeleko xokolategia

Argazkia: Urepele (Bixente Lohiague) CC
Urepeleko herrian, hainbat hamabostaldi eginik ere, beti sorpresa bat edo beste izaten ditut.
Inguru horietan, gaurko egunean atxemanen ditugun aktibitate ekonomikoak, anitzetan, laborantza munduari lotuak dira, eta lehengo garaiei pentsatzean, irudikatzen ditugunak artzaingoari eta mendi ekonomiari lotuak dira.
Alta, Urepelen eta orohar Bailean, duela ez hain aspaldi, bazen beste aktibitate bat: xokolategiena. Post hau irakurriko duzuen bakar horiek, ez duzue sinetsiko baina hala da, deskubritu dut berriki handik ibilki nintzelarik.

2011/04/16

Ganen da



Ziburuko Kaiet, beste garaietako kaian berean, hamahiru urte bete berriak. Haur bisaia gozoa, urrunera so egoki, gogoa arin, ametsetan: bihartik aitzina ez diote gehiago mutiko deituko. Bihar, “Airosa”-n itsasoratuko da, lehen aldikotz, bere adineko anai, lagun eta ezagun gehienen gisan, kriseiluaren argitan oren luzez kondatu dizkioten lur urrun eta ur izoztuen ezagutzera.

Alta, biziaz hain gutxi daki.

Diktatu hitzak









Bizian, gauza guziak, beti aitortzekoak ez badira ere, hitzez azaltzekoak dira, hitzez ezartzen entseatzekoak bederen.

Hitzak mila motakoak dira.

2011/04/05

Pertsona miresgarri bat.

Gaur gurutzatu dut pertsona bat, nire begietan partikularra dena, oroz gainetik nire enpresa edo erakundearen historiaren aldetik. Azkenean, etxe honetako langile gisa eta euskaltzale gisa, errespetu komuna baino zerbait gehiago diot.

Korrikaren karietara, garai horietan, bisita berezi bat izaten dugu. Berrogeita bost bat urteko emazte batena, alegia deusez, isilik eta ardura presaka bezala, etortzen zaiguna. Bisita horri, beste mila aferen artetik, kasik nehor ez zaio ohartuko, gure artean ere bizpahiruk baizik ez baitakite, funtsean, nor den xuxen. Bere horretan pertsona arrunta da, ez du deusek bereizten besteenganik, salbu, honen ibilbide pertsonalak berezitasun zenbait metatzen dituela.

2011/03/26

Isiltzeak ez du deus onik

Azken denboretan,  nire inguruan jende frangori entzuten diot "isilduko naiz".
Isiltzen denak, zer isiltzen du, isiltzen denean?Zergatik eta zertarako?

Gerta daiteke ez deus izatea erraiteko, gertatzen da, ez deus pentsatzea, gutxitan.
Beste anitzetan, arrazoina izan daiteke, herabea dela, entzuna izanen ez dela pentsatzea, aitzinetik galtzaile iznen dela pentsatzea, autozentzura egitea, arrazoin pertsonalak.
Baliteke isiltasunari balio berezi bat ematen zaiola, kultura eta hezkuntzaren arabera: poderean denarenganik iraina da eta mespretxua, emazteenganik berenganik espero dena, minoritatean edo menperatuak direnenganik hala beharra edo erresiliazioa, kultura batzuetan preziagarri den kalitatea da sekretuak gordetzen jakitea eta lerroetatik ez ateratzea.
Kasu estremoetan, isiltzea mehatxu gisa ere balia daiteke.
Eta nunbait bakoitzari dagokio horrelako ereduak segitzea, alimentatzea edo aldatzea.

2011/03/08

Euskaraz? (6) On comprend rien!


...si  vous venez pas, c'est pas grave.

Joan den egun batean, arratsalde apalez, aspaldian ezagutzen dudan mutiko bat laguntzeko, « brigada » bat muntatu genuen afitxaketa egiteko.

Afitxak ekitaldi bati buruzkoak ziren, aski arruntak, bi logo, elebidunak, euskara lehenetsia (beraz agerian frantsesari konparatuz), oinarrizko informazioz osatuak: data, tokia, zer den, ordua.
Badakigu euskararen presentziaren miserabilismoa zertan den. Halere, zinez, objektiboki, arras ulergarria zen afitxa, euskaraz ez jakinik ere, lehen begi kolpean berean, bederen zer zen eta nun ulertzeko gisakoa.

2011/03/05

Euskaraz? (5)

... edo « diplomazia » nire hiztegitik desagertzen denean, zer gertatzen den...
edo nola, bi liburu irakurri omen dituzten jendeen solasek erotzen nauten...

Nunnahi, seguraski bere burua inteklektual haunditzat duen bat ondoan denean, haurrari bat euskaraz ari zaionean eta beste batek frantsesez egiten dionean, euskararik ez baitaki. Mespretxu haundi batekin horrelako zerbait dio:

2011/02/25

Udaberriaren promesa

Gaur, terrazan kafea hartzen ari nintzela, gainekaldetik, frango apal eta isil-isilik, bidaiari tropa bat pasa zait. Ehun bat xori. Lertxunak erranen nuke.
Iragan larrazkenean, arrabots haundiz eta karrankaz iragan baziren, agortua zitzaien hazkurri berriaren bila zihoazelarik hegora, hegoaren hegora, fruitu exotiko eta berotasuna amets, arratsalde honetan berriz, otsaileko eguzki zuriaren epelean, azantzik gabe pasatu dira, primaderaren iragarle.
Jin dira, beste behin, betiko promesa betez, milaka kilometro bete ondoan. Itzuliko zirelako promesa, egun goxoagoen esperantzan eta bizi-berriaren menturan.

Norbait ohartu zaie? 


2011/02/22

Euskarak ez baitu gelditzerik

Gaur, ekintza batek, doi bat bereziak, inarrosi ditu Baionako karrikak.
Goiz honetan, AEKk Baionan duen egoitzako leihoak estaliak agertu dira, zuriz, eta ez egoitza obretan delako; bide beretik historiako beste pasarte eta garai batzuk gogora ekarriz.

2011/02/18

Mandoak izan behar genuke

Azken urteetan, euskaldunek eta euskaltzaleek gure egimoldeak, diskurtsoak egokitu ditugu jendeak onar gaitzan, onar dezan sustut euskara, euskararen presentzia, euskaraz entzutea, ikustea, egitea, eta piskanaka jendea gureganatzeko asmoz, iritzi eta ikusmoldeak aldatzeko asmoz. Eta horretan higatu izan gira.

Euskaraz ? (4)


.... edo nire onetik ateratzen nautenen seriean beste bat...

Itxarongela batean, euskaraz ari naiz telefonoz lagun batekin. Ondokoak azkon buru bat eginez behatzen nau, zeptikoa da:

Gizonak:      Zein hizkuntzetan ari zinen?
Nik:              Euskaraz.
Gizonak:     A! … Norekin aritzen zara euskaraz?
Nik:             denekin. Lagunarekin, lankideekin. Denekin.
Gizonak:    hori ezinezkoa da... Ez beti.
Nik:            Bai. Bistan da.
Gizonak:    adibidez, zure bizikidearekin? Bai? Baina ez gai guziez. Ezin da.
Nik:            zergatik ezin?
Gizonak:    Ba, gai batzuekin ezin baita...Seriosak direnean... Hitzak ez dira euskaraz, hizkuntza ez da modernoa. Euskaraz aritzen ahal da, bon, gauza sinpleak, etxean eta hola... Ezin da. 

(Hain segur eta mespretxagarria da, ez diodala barkatuko)
 
Nik:            Uaa ah ah ah... Bai, arrazoin duzu, ezin denean eskuekin, keinuekin mintzatzen gara edo marrazkiak eginez... Eta telefonoa duela gutxi erosi nuen e... Orain arte, su bat egin eta ke-laino bidez komunikatzen nuen besteekin.
Gizonak:    Trufatzen zira?
Nik:            Trufatzen ez, erraten dizudana da, modernoa ez den bakarra, zu zirela.

Elkarrizketaren bukaera.

2011/02/12

Altxa burua eta beha

Azken denboretan gauza batek doi bat aspertzen nau gure joeren artean. Eta horrela erresumitu daiteke: liburuak irakurriz ikasten dela, biziz baino gehiago.

Bada holako tendentzia bat, langiroan sortu, lagunartean hazi, eta etxeraino heltzen dena, ikusten edo entzuten dena bileretan, blogetan, foroetan, ostiral arratsetako afarietan, eta edozein gaiekin zer erranik ematen duena, izan dadin lanaz, hezkuntzaz, sexualitateaz, politikaz, eta abar luze bat (nola eman klase bat, nola hezi haur bat, nola garatu, nola ekoitzi, nola kontsumitu... ).
Gauzak egoki nola egin beharko liratekeen eta zergatiak razionalizatzen eta lerrokatzen dituen joera, sentsibilitate eta kreatibitatea itotzeraino. Ikusmolde argiak, globalak, arautuak eraikitzen ditugu eta hedatzen, bermatuz zientzialari, filosofo edo nik dakitan zeinek idatzi 250 orrialdeko txosten aspergarrietan.
Nire arazoa da, anitzetan horretan mugatzen garela, senditzen edo bizitzen ditugunei garrantzia kentzeraino.

2011/02/11

Larsen




Azken hilabete hauetan, asteburuz asteburu, titularrez titular, etengabeko paradak ditugu biltzeko aldarri baten inguruan, batzuek eta besteek, gure amets guziei ateak zabalik ikusi nahi direnean, osoa edo partziala, gurea edo besteena, guziena edo batzuena bakarrik izanen denaren esperantzan.
Hemendik zenbait ordutara, beste anitzek bezala, autoan sartuko naiz eta partituko, obligazio guzietatik libraturik, nire harrixkolarekin. Geroago, Donostia eskuinaldean utzirik, Euskal Herriaren beste puntaraino joanen naiz, asteburu luze eta dibertagarriaren iragateko menturan, beste latitude batzuetan.

2011/02/04

Izorratzen gaituztenean

Frantses Hezkunde ministroak, Luc Chatel-ek, berriki jakinarazi du « batzar estrategiko » baten sortzeko asmoa zuela, hizkuntzen erakaskuntzari buruz. Honen helburua? Hizkuntzen erakaskuntza orokortu eta indartu, Europako hizkuntzena eta bereziki inglesarena, ama eskoletan, teknologia berriek lagundurik. Hori guzia hiru urtetik gorako haurrentzat.
Niretzat holako neurri batek, hizkuntza gutxituei begira, sekulako ondorio latzak izan ditzake.

2011/01/31

Euskaraz (3)

... edo beti justifikatzen ibiltzeak, nire onetik ateratzen nauean...

Liburutegi batean, liburu baten manatzera noalarik. Titulua/ egilea famatuak dira eta euskarara itzulia izan da. Nik euskarazko bertsioa nahi nuke. Noski elkarrizketa hau frantsesez iragaiten da. .

Emazteak:      Egunon. Laguntzen ahal zaitut?
Nik:                 Bai.Nahi nuke liburu hau manatu, biziki berezia da, ez dakit zure erreferentzietan izanen ote duzun... Titulua euskaraz da, baina ez naiz arras segur. Begiratzen ahal duzu zer aurkitzen duzun? 

Emazteak:     Bai, badut, aldiz denbora beharko dut etorrarazteko. Baina idazle horren testuak baditut ere frantsesez badakizu. Segur zira euskarazkoa nahi duzula?

Nik:                 Bai

Emazteak:      Ez, zeren eta gaia seriosa baita. Beraz agian hobe duzu frantsesezkoa harturik, badaezpada, nahasteak saihesteko...Nik irakurria dut frantsesez eta biziki ona da...

Nik:                 A bai e?   Baina idazlea inglesa da, badakizu? 

Emazteak:      A, bai, idazlea inglesa da. Bai. Zergatik?

Nik:                 Preseski kalitatearengatik. Idazlea inglesa da eta frantsesezko bertsioa itzulpena da. Niri erran didate biziki gaizki itzulia izan dela. Beraz ulertzen duzu, kalitatezko zerbait nahi dut, nahasteak saihesteko, segur izateko. Euskarazkoa hartuko dut.

Elkarrizketaren bukaera. 

2011/01/30

Euskaraz? (2)

... edo beti justifikatzen ibiltzeak, nire onetik ateratzen nauean...

Beste nunbait,  ama bat bere haurrarekin,... euskaraz ari dira.
Adineko bat agertzen da, bere iloba txikiarekin edo, eta entzuten ditu. Elkarrizketa abiatzen da.Emaztea euskalduna da, bera ere.

Emazteak:      Euskaraz ari zara zure haurrarekin?
Nik:                 Bai.

Emazteak:      Ontsa da hori e!! Ni ere euskalduna niz, ikusten duzu? Biziki maite dut euskaraz aritzea... Gure etxean denak euskaldunak ginen, e, ontsa da atxikitzea hola... Lehengo gauzak galtzen dira, bestenaz...

Nik:                 ....("Super traumatiko bat", pentsatzen dut nire baitan, ez dakit zer erantzun.Bere burua zuritzen ari den artean, ni berriz ere kexatzen naiz..) Zure ilobak euskaraz emaiten du dohaike?

Emazteak:      E be, ez. 

Nik:                 Ez? (Prest naiz akatuko dut...)

Emazteak:      Ez, badakizu, eskolan frantsesez da dena eta gure semeak ez du sekulan euskara ikasi. Bon, gure artean mintzatzen entzun gaitu tipitan, kantuak eta hola, baina berekin ez gira sekulan aritu, ez. Eta beraz, zer nahi duzu? Gure ilobak ere ez daki. Praktikoena zena hola zen, eskolara joateko eta bizitzeko eta hola... 

Nik:                 Bai, ulertzen zaitut. Zinez tristea da, gainera euskara maite baduzu... Ohartzen zira, zure semearekin euskaraz aritu bazina, behar bada, gaur, zure ilobak jakinen zuen!! Zinez! Ohartzen zara zenbat galdu duzuen? Zer nolako aberastasunaren ondotik pasatzen zareten? Zure ilobarentzat, pena da dudarik gabe.

Niretzat elkarrizketa hortan bukatzen da... Erran beharra erranik, ondokoa  ez dut entzun (nahi). 

Euskaraz? (1)

... edo beti justifikatzen ibiltzeak, nire onetik ateratzen nauean...

Nun nahi, ama bat bere haurrarekin,... euskaraz ari dira.
Hirugarren bat agertzen da eta entzuten ditu. Elkarrizketa abiatzen da.

Emazteak:      Euskaraz ari zara zure haurrarekin?
Nik:                 Bai.

Emazteak:      Beti?

Nik:                 Bai.

Emazteak:      Ahhh... (zalantza bat duela dirudi, epaitzen nau? Nardatzen hasia naiz, ondotik  letorkeena entzun aitzin...)Ontsa da, baina frantsesez ez diozu ele egiten?

Nik:                 Ez. (Nardatua naiz)

Emazteak:      Ez zira beldur, gero... frantsesa beharko du...edo nahastea...

Nik:                 Zure haurrari barazkiak erosten dizkiozunean? Zer erosten diozu? Atzematen duzun       barazkirik hoberena, freskoa, ona, ahal bada baratzekoa? Ala erosten dizkiozu edozein?

Emazteak:      A, ez!! Erosten diot hoberena nire haurrari, bistan dena, alta baratzerik ez dugu. Zergatik?
Nik:                E be, nik berdin egiten dut. Hoberena iduritzen zaidana ematen diot nire haurrari.


Elkarrizketaren bukaera.