Euskaraz? (14)

… edo noiztenka nola senditzen ahal garen aldi berean normalak eta hyper inportanteak. 

Baionako Santespirituko Postako behin behineko prefabrikatuak. Larunbat goiz euritsu zirtzila. Zakur pilda bat atean trebeska, enbarazutik ezin atera.

Gela nagusira sartu orduko, mahaiaren bestaldean lerrokaturik ziren langileetarik batek lepoa luzatu zuen eta aurpegia zabaldu zitzaion bapatean. Aurpegi ezagunak. Zazpi ahalak egin zituzkeen beste lankide guziek baino lehen gure zereginen betetzen laguntzeko. Pixkor-pixkor gure aitzinean zeudenen kasuak tratatu, binaka fiteago egiteko eta gure aldia heldu zen.
Eta solasak lerrokatu ziren bata bestearen ondotik : letra, saria, semeari bi konplimendu, aroa, zenbat zor nuen, hantxetako kutxan, han, sartzea hobe zela, ea presazkoa ote zen eta tratamendu berezia merezi...

Hain gutxi inporta zitzaidan jada orduan: euskaraz zuzendu baitzitzaidan postaria. Ozen-ozenki, administrazio publikoetan ohikoa den diskrezioa abandonaturik, gela hertsiegiaren espazio guzia betez ; aldi honetan ez nuen usaiako desmartxa militante frustragarri batean sartzerik ukan, behingoz ez nintzen euskaraz mintzatu eta lortzerik ez duen eskatzaile ausart bezain kakingarria.
Lankideek ez zuten bururik altxatu papereriatik eta ingurukoak harriturik geldituko ziren guri beha, seguraski zenbait gogoetarik.

Eta minuta bat eta erdiz, senditu nintzen pertsona inportantea, normala, zerbait desberdin duena bai, baina tazitoki onartu eta baloratua izan zen zerbait gehiagoren jabe.

Behingoz, sentitu nuen existitzen nintzela, nire euskaldun dimentsio osoan.

Aitaren etxean tipula mozten

Defendituko dut aitaren etxea.
Hitz horiek xuxurlatu zizkigun olerkariak duela aspaldi eta guk sinetsi ta bete.
Haatik lehenagokoek norenganik zuten etxea, aita ala amarenganik, ez dugu gehiago gogoratzen. Bakarrik aitaren etxea defendatu behar dugula.

Euskal Herrian azken mende erdian gertatuko zen horrarte egundaino gertatu ez zen aldaketa, iraultza, borroka, kalapita eta gora behera paketa. Ekologistak, komunistak, sindikalistak, feministak, gazteak, anarkistak, denak pasatu ziren beren aldarikapen, ideia eta ereduekin. Gure aitaren etxeak, azken hiruroigei urteetako gertakarien bonbardaketaren ondotik segitzen omen du xutik. Haatik, defenditzen dugun etxeak ez dakit gehiago zer duen ikustekorik olerkariak aipatzen zuen harekin.

Baina ez gaitezen larri.
Aitaren etxea xutik da, bai, zenbait horma, teilatu puska bat dilindan. Eta bi gela : logela, noski, nola ez, eta sukaldea.
Eta sukaldearen erdian, emazte bat. Emazte bat, xutik, Aitaren etxearen erdian, bakarrik, sukalde izkin batean, tipula mozten ari.

Argazkia: Oignon à l'ail by Prisme06

Maite dut hitz guziak ulertzea

Bakoitzak ikasten du bere moldean. Horien artean, batzuek irakurtzen edo entzuten duten horretan, hitz bakoitzaren erranahia bilatzen dute eta behar bezainbat hiztegira joaten. Hurbilketa aski sistemikoa dirudi, definizioen ulermenean oinarritua, pratikarik ez dutena eskatzen, bakarrik kontzeptuez jabetzea, zentzu orokor batez. Bizkitartean funtsezkoa da.

Ikasten dena barneratzen da arrazoin desberdinengatik : ikasten da interes bat badelako baita motibazio zenbait ere. Interesik ez bada, motibaziorik ez da. Eta alderantziz. Interesa baldin bada ikastearen oinarrian, entretenitzen dena da.
Ikastearen definizioa begiratzen bada, jartzen du « bereizketa baten egitea dela », « ezagutzea », « loturak egitea gauza batzuk eta besteen artean », « garatzea gaitasun edo jakintza bat » « zerbaiten egiteko » eta eskura daitekeela « estudiatzetik nahiz esperientziatik »
Mugak baldin baditu ere hitzez hitzezko hurbilketa batek, ezagutzen arteko erlazioak eraikitzeko bidean lehen urratsa izan behar da.

Zer dakigu irakaskuntzaz ?

Gure buruei galdetzen badiegu ea irakaskuntzaz mintzatzen denez, eta aski denez, bat baino gehiagok erran lezake baietz, beti irakaskuntzaz ari garela. Edo alderantziz, sekulan ez.

Inpresionea dut nik ere irakaskuntza mintzagai arrunta dela, tole aipatzen dela. Alta, ene iduriz bada distortzio bat, errealitatea gordetzen duen laino bat. Irakaskuntzaz, euskara edo hizkuntzen irakaskuntzaz barne, ari garenean aipagai dira hizkuntz politika, ikasle kopuruak, sartze kanpainak, inbertitzen diren diru kopuruak, bekak, erreferentzia eta modelo teorikoak, teknologiaren onurak, jarraitu beharreko eredu eta prozeduren informazioa. Gehiegitan kutsu manikeistarekin. Aktualitatera heltzen badira gai horiek, ardura berri txar edo ikuspundu kritikoak izaten dira.

Euskararen kontra

Badut beranta handia, duela bulta bat jada, begi bat eman nion gainetik azken inkesta soziolinguistikoari eta iparraldeko egoeraz badira datu anitz. Ez naiz biziki zenbakizalea, zenbakiak aldakorrak baitira eta datu horiek direnarengatik behar baititugu: inkesta mailakoak dira. Alta, badira zenbait aski arranguragarriak baita aski berriak ere : euskararen kontrako iritziak.

Arranguragarriak dira bereziki aitzineko inkestatik hona egin duten jauziarengatik.

Maite ditut sekretu magikoak

Asteak iragaten dituzunean lanetik kanpo, bapatean, hor gaindi batek kurutzatzen zaitu eta ultra pozik da eta laster elkarrizketa guzia laneko tipikeria zenbaiti buruz gertatzen da. Eta heltzen da momentua galdera fatala botatzen dela :

- Ez dut lortzen "hori" azaltzea. Nola egiten duzu ? Zer da sekretua ? Ale, aitortzen ahal duzu, segur da baduzula zerbait hori irakasteko di-dau ? 

Heziketaz

Eskoletako portaleetan, familiako bazkarietan eta auzo arteko elkarrieketetan bezala, haurren hezteko moldeaz mintza gaitezke oren luzez, bakoitzak parekoaren egitateak pizatuz eta aholkurik hoberenaren hedatzaile dirdiratuz.  Nork bere haurrei ematen dien hezkuntzaz ari naiz, ez eskolakoaz bistan dena.
Heziketa mailan, mila egimolde egonen dira baina laburbiltzen bagenu, azken batean, hiru alternatiba baizik ez genitzake kausi.

Lehena, errepikatzearena da. Aitzineko belaunaldian eredu hartuz, kopiaketa hutsa egin.

Euskaraz? (13)

Gizonak arrunt hemengoa ematen du. Euskalduna. Hirurogeita zenbait urtekoa erran nezake. Pentsatzen dut ez dela abertzalea, ez deus. Hemen gaindiko pertsona tipikoa. Seguraski Euskal Herritik beretik sekulan gutxi ez ateraia. Haroa ere badu, iritzia emateko doia edozein gauzez, ahoan bilorik gabe.

Duela gutxi ohartuak ginen bata eta bestea euskaldunak ginela. Noiztenka bezala, horrela mintzo ginen, karrika izkinean, goxoki, eta bapatean, xifriturik bezala, ausartu zen:

- Baina zure euskara... konprenitzen da baina ez zara hemen bezala mintzo. Zure euskara ez da gurea bezalakoa alo ! Hitzak desberdinak dituzu. Nungoa zara? Ala Espainia aldekoa zara edo? Ala eskola horietan zenbaitetan ibilia behar bada ?

Elkarrenganik berrogeita hamar kilometrotara sortu izanik, zenbait hitz desberdinki emanen ditugulako, bere burua paristar batenganik nireganik baino hurbilago sendituko zuelako inpresioa eman zidan. Traba zenbait hitz desberdin horietan eta aldi berean haratago. 

Schizofrenia.

Orenak

Qu'importe que l'on vive plus vite, pourvu que l'on vive plus heureux.

Prosper Mérimée

Orenak eta orenak pasa nitzazke gure haur sortu berriari so. 

Bere sehaskan dagoela lo, mugitu gabe egonen nintzateke beha, haren gorputz atal ñimiño bakoitzari, ametsetarik egin mugimendu orori, atzarri ondoan eman soinu guziei. Hain tipi eta hain arin eta, ene begitan, perfektu. Bai, orenak, ahantzirik, ohako gainekaldean.

Baina hara non badiren beste zeregin eta betebehar frango. Arrunten eta domestikoenetarik hasiz, halabeharreko eginbehar administratiboetara. Badira ere familiako eta lagunartekoak. Ahantzi gabe, bistan dena, denek ahobeteka diotena ere: gutxieneko sozializazio maila bat atxiki behar omen da. Holako andana. Burtxoratu artekoak. 

Alta, eni, hauek denak berdin zaizkit eta aitor dezadan, egin ahala gutxi, egin ahala fite eramaten ditut, baita hainbat besainka burutzen ere. Pisu bilakatu guzietatik ene denbora pasa gogokoenarentzat libratzeko doia, doi-doia. 

Nahiago baititut orenak pasatu gure haur sortu berriari so eta horrek merezi baitu beste gauzetan gainetik eta presaka ibiltzea. 

Alde batzuetan fiteago bizitzea, beste batzuetan urosago bizitzeko. 

Pasiorik gabe

Gogoan dut behin hola egitura bateko kargudun politikoak erran zuela :

« … et j'admire la qualité de ce travail fourni avec tant de sérieux par notre équipe technique qui travaille à l'avenir de la langue basque sans passion. »

Sans passion.