Euskara erakasleak oinutsik

Gertatzen direnen artean, munduan zehar, gertatzen dira batzuk frango harritzekoak. Autoz egindako bidaietan, badira istorio kondan aritzeko tarte izigarri aberasgarriaketa iragan egunean istorio miragarri bezain argigarri horietarik bat ekarri dit ene bidaideak.

Txinan. 20. mendearen erditsutan, MaoZedong-en deklarazio batzuetatik, sortu ziren gaurko egunean « Médecins aux pieds-nus » (oinutsik diren medikuak) deitzen ditugunak edo horrela ezagun ditugunak.
Kokatzeko, garaian, Txina osoan egoera sanitario txarra zen, laburki errateko jendeak ahoa zabalik leher egiten zuen, behar bezalako arta (anitzetan oinarrizkoak) eta mediku eskasez. Pentsa zitekeen medikuak etorraraztea mundu osotik, puntako medikuntza zerbait inplantatzea, aterabide zalu eta iraunkorra izanen ez zitekeena eta, gainera, eredu ekonomiko, sozial eta kultural batean nekez txertatua. Ez da hala gertatu, denbora labur batean behar baitziren mediku anitz formatu, ahalik eta jende gehien artatzeko eta horretarako baliabide gutxi zelako. Hortik, laborariak igorri ziren profesional multzo batengana medikuntzako oinarrizko jakintzen jasotzera, ondotik beren herkideak salba zitzaten. Eta salbatu ziren, ez aski baina anitz. Mediku bilakatu laborari horiek irrisa landetan gaindi ardura ibilki zirenez oinutsik « médecins aux pieds-nus » deitu ziren. 

Duela gutxi, Pompiers Sans Frontieres  erakundeak, 2005ean Asian gertatu tsunamiaren ondotik, hainbat su hiltzaile profesional igorri zituen leku haietara. Han egon zen baten ahotik entzun dut, lan demasaren aitzinean, larritasun mailaren argira, izurrite arriskuen aitzinean, heltzen ez zen laguntza internazionalaren zain egon gabe, zenbait egunez formatu behar izan zituztela ehunka sokorista, lanjerrean zen jendearen salbatzeko doia: odol ixurtzeak gelditu, septisemiak saihestu, haur sortze eta artak burutu, anputazio garbiak egin, uraren garbitzeko teknikak erakatsi eta beste.

Eredu hauek ber-berak kausituko dira, leku eta garai desberdinetan, hainbat lanbiderekin: eskoletako erakasleak Thailandian, abokatuekin Txinan berriz, alfabetizazioa bultzatzeko Kuban eta Hego Amerikan, seguraski beste frango. Kasu hauetan guzietan, nola edo hala salbatu dira milaka jende.

Badira zentzu horretan joan ez diren adibide batzuk: adibidez, Afrikako herri batzuetara igorririk sekulako laborantzako tresneria, teknologiak eta honen ondorioz, lagundu ordez, leku horietako ehunka laborari langabeturik gelditzea, tresneria sobera potenteak langile bakar bati sekulako lur eremuen lantzea ahalegindu izanik. Hots, kinka txarrean den eredu sozial eta ekonomiko batean iraunkorra eta egokia ez zen sistema eta teknikak txertatuz eta desoreka handiagoa baizik ez eraginez.

Euskararen erakaskuntza iparraldean zer da gaurko egunean?

Har ditzagun gaineko adibideak eta ordezka zenbait elementu eta istorio bera berriz izkiria dezagun.

Eremua iparraldea da. Gaia eta urgentzia euskararena, medikuntzaren ordez. Laborarien ordez erakaslego bolondresa, profesionala ez dena. Medikuntza ikastaroen ordez, erakasle izateko oinarriak. Erakunde humanitarioen ordez, euskalgintzako erakundeak eta horietan kokatua den langilego iraunkorra. Erremedio, diagnositiko eta ordenantzen ordez, euskararen erakasteko baliabide minimo-minimoak, klaserako material zenbait eta teknika pare bat. Jendearen borondateak, engaiamenduak, fedeak, hurbiltasunak eta kartsutasunak hor dirauten konstatanteak dira, tresneriaren basikotasunaren ber gisan.

Honek guziak, seguraski (itsuak ere ez baikira), osatzen du sistema bat mugatua.. Emaitzak ez dira beharko liratekeenak, pertsona gehiago beharko litzateke euskaldundu, egiten dena baino gehiago. Erakaslego partzialki ez iraunkor batekin eramana da, bestelakorik ez baitu ematen. Bizkitartean, egoerari, errealitate sozialari, eremuari, hots osotasun bati egokia zaio urgentziazko dispositibo hori, orekatzen da, urteetan errotu eta iraun du eta itzalak-itzal, nekeziak-nekezia, emaitzak izan ditu. Sistema honek funtzionatzen du.

Baliteke asmatzea eta muntatzea beste dispositibo bat, modernoagoa, garatuagoa, arautuagoa, osatuagoa, baliabide gehiagorekin, baldintza eta (agian) emaitza hobeekin. Baliteke...

Iparraldean, helduen euskalduntzea hori da, horretan dabiltzan « Médecins aux pieds-nus » delakoak bezala dabiltza. Euskara erakasleak oinutsik. Eta horiei honainoko ibilbidea zor diegu.

Argazkia: Walking on wet sand

Argazkia: Rice