Baionako pestak hastear direla, jendeak
azken egunak suharki iraganak ditu, jantzi xuri eta zapi gorri doia
biltzeko, komertsanteen loria. Ixtantean, karrikara aterako dira, denak berdin-berdin,
xuri, dirdirant, birjinal, garbi. Jakin gabe tronpatzen direla, beste
behin.
Iduri du tipikeria, eta funtsean hala
da gure herriaren amnesia kulturalari behatzen zaionean, baina
estandar estetiko horren ingurukoak azpimarratu behar dira.
Batzuen aldetik, kondatu da
Baionako pestak, Euskal Herriko pesta guziak bezala, xuri eta gorriz
egin izan direla betidanik, hori dela egiazko euskal kultura.
Diskurtsoa piska bat bortxatuz gero, argumentuak ere atxeman
daitezke, tradizioa sinesgarriagoa bilakatzen dutenak. Eta jende
uholdeak hutsetik sortu tradizio horretaz jabetuz joan diren heinean,
egiazkoa den egia ahantzi da.
Beste batzuei adituz geroz, beste zerbait agertuko da. Zaharrek oroitzen duten bezain urrun,
Baionako pestak zerbait-zerbait izaten ziren (nahiz pesta horiek ez
izan Baiona osoarenak, baizik eta auzo batzuenak: hainbat auzok bere
bestak izaten ditu) nork bere herriko pestez erran lezakeen gisan.
Egun horietan biltzen zirenak, baionesak ziren edo baionestartuak,
langileak, sehiak, ama familiakoak eta beste, lanetik landa edo
artetik gogotik ateratzen zirenak karriketan gaindi. Bizkitartean,
oroitzapen horien kondaketan, ez du nehork zapi gorririk aipatzen, ez
eta ere atorra xuririk. Memoriek salatzen digute jantzi beltzaunekin
ateratzen zirela eta zapi bat eramanez gero, urdina zela.
Orduan ere denak berdin-berdin ziren,
itxuraz bederen, eta nahasketa seguraski gaurkoa baino handiagoa
zitekeen; gainera, praktikoki aitor dezagun, beltzez ateratzea
anitzez hobe zen zuriketak egin behar zituenarentzat baita ere bere
abenturak sobera agerian utzi nahi ez zituenarentzat. Ahatik ez zitekeen xuriz bezain liluragarri, glamour eta komertzial.
Azken urteetan, talde batzuek nahi izan
dute, janzkeraren aldetik, bederen zapi urdina berriz sartu pestetan
(beste hainbat ekimen kulturalen artean). Indarrak eginik ere
funtsetara itzultzeko, bidea luzea izanen da, masak arrazoina baitu
aspaldian.
Hortik, hutsetik asmatu errorik eta
zentzurik gabeko ohitura baten aitzinean, jantzien dirdirak itsutzen
dituenei beste batzuek segituko dute erraiten:
Baiona urdina da.
Argazkia: Baionako Pestak 2009 - Gaizka Iroz
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina